Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması, 2008 - Hacettepe Üniversitesi ...

doğum öncesi bakım alma oranı yüzde 81’den yüzde 92’ye yükselmiştir. Bu da, doğum öncesi
hiçbir bakım almayan kadınların oranında yaklaşık olarak yüzde 50’lik bir azalmaya işaret
etmektedir.
Doğum öncesi bakım genel olarak yüksek seviyelerdedir. Ancak, Tablo 10.1’deki
sonuçlar, sağlık personelinden doğum öncesi bakım alınmasında kadınların bazı temel
özelliklerine göre farklılıklar olduğunu göstermektedir. Anne olma yaşı dikkate alındığında,
genç kadınlar (yüzde 92-93), 35 yaş üzeri kadınlara (yüzde 86) göre daha yüksek oranlarda
doğum öncesi bakım almışlardır. Doğum sırasına göre bakıldığında ise daha belirgin farklılıklar
görülmektedir. Kadınların neredeyse tamamı (yüzde 96), ilk çocuklarına gebelikleri sırasında
doktordan (yüzde 96) ve hemşireden/ebeden (yüzde 2) doğum öncesi bakım almışlardır. Ancak,
doğum sırası büyüdükçe eğitimli sağlık personelinden doğum öncesi bakım alan kadınların oranı
belirgin bir şekilde azalmaktadır. Bu oran, altıncı veya daha sonraki bir sırada doğan çocuklarda
yüzde 72 düzeyindedir.
Doğum öncesi bakımda, yerleşim yerine ve bölgelere göre de farklılıklar bulunmaktadır.
Kırsal alanlarda doğum öncesi bakım almayan kadınların yüzdesi, ülke ortalamasının iki
katından daha fazladır ve kentsel alanlarda yaşayan kadınların neredeyse üç katıdır. 2003-2008
yılları arasında doğum öncesi bakımın kapsamında önemli ilerlemeler olmasına rağmen, Doğu
bölgesi ile diğer bölgeler arasındaki fark, hala göreceli olarak büyüktür. Doğum öncesi bakımın
kapsamı, Doğu bölgesi (yüzde 79) hariç diğer bölgelerde yüzde 90’nın üzerindedir. NUTS 1
bölgelerine göre bakıldığında, doğum öncesi bakım Kuzeydoğu, Ortadoğu ve Güneydoğu
Anadolu’da en düşük düzeylerdedir (sırasıyla yüzde 73, yüzde 76 ve yüzde 82).
Doğum öncesi bakım hizmetlerinin kullanımı ile eğitim düzeyi arasında güçlü bir ilişki
bulunmaktadır. Kadınların eğitim düzeyi arttıkça, son canlı doğumda doğum öncesi bakım
alanların oranı da artmaktadır. En az lise eğitimi almış kadınların neredeyse tamamı
doğumlarında bir sağlık personelinden doğum öncesi bakım almışken, hiç eğitimi olmayan veya
ilkokulu bitirmemiş kadınlar, 10 doğumun 8’inde doğum öncesi bakım almıştır. Benzer bir ilişki
refah düzeyinde de görülmektedir. En düşük refah düzeyine sahip hanelerde yaşayan kadınların
(yüzde 76) doğum öncesi bakım alma olasılığı orta ve daha yüksek refah düzeyindeki kadınlara
(yüzde 98 üstü) göre daha düşüktür.
144 | Üreme Sağlığı