Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması, 2008 - Hacettepe Üniversitesi ...

arttıkça çok hızlı bir şekilde düştüğünü göstermektedir. En az ilkokul ikinci kademe eğitimine
sahip annelerin çocukları, eğitimsiz annelerin çocuklarına göre yüzde 78 daha az ölüm riskine
sahiptir.
Çocuğun ölme riskinin hanenin ekonomik durumu ile ilişkili olduğu görülmektedir. En
yüksek refah düzeyine sahip ailelerde yaşayan çocuklar, çocuk ölüm hızı hariç, tüm ölüm
hızlarında en düşük değerlere sahiptir. Refah düzeyi en yüksek olan hanelerde yaşayan
çocukların beş yaş altı ölüm hızı, refah düzeyi en düşük olan hanelerde yaşayan çocukların
ölüm hızının üçte-biri düzeyindedir. Hanehalkı refahı ile ölüm hızları arasındaki ilişkiyi en
belirgin olarak gösteren ölümlülük göstergeleri neonatal ve post neonatal ölüm hızlarıdır.
Sosyo-ekonomik özellikler yanında annenin ve çocuğun biyo-demografik özellikleri de
ölüm risklerini etkilemektedir. Biyo-demografik faktörler arasında çocuğun cinsiyeti, annenin
doğum sırasındaki yaşı, doğum sırası, önceki doğum aralığı ve bebeğin doğumdaki ağırlığı
sayılabilir. Söz konusu sosyo-demografik özellikler ile ölüm hızları arasındaki ilişkiler Tablo
9.3’de verilmektedir. Bu analizlerde de, doğumdaki ağırlığı hariç, örnekleme hatalarının etkisini
azaltmak için, ölüm hızları tüm değişkenler için araştırmadan önceki 10 yıl için hesaplanmıştır.
Tablo 9.3 Biyo-demografik özelliklere göre erken çocukluk dönemi ölüm hızları
Biyo-demografik özelliklere göre araştırmadan önceki on yıllık dönemde neonatal, post-neonatal,
bebek, çocuk ve beş-yaş altı ölüm hızları, Türkiye 2008
Biyo-demografik özellikler
Neonatal
ölüm hızı
(NN)
Post neonatal
ölüm hızı
(PNN) 1
Bebek
ölüm hızı
(1q0)
Çocuk
ölüm hızı
(4q1)
Beş-yaş altı
ölüm hızı
(5q0)
Çocuğun cinsiyeti
Erkek 15 13 28 8 36
Kız 15 8 23 7 30
Annenin doğum sırasındaki yaşı
< 20 22 12 33 12 45
20-29 12 11 23 6 29
30-39 19 8 27 11 37
40-49 28 6 34 0 34
Doğum sırası
1 13 7 21 5 26
2-3 12 10 22 7 28
4-6 23 17 40 12 52
7+ 30 17 47 17 63
Önceki doğum aralığı 2
< 2 yıl 27 24 51 12 62
2 yıl 15 12 27 7 33
3 yıl 11 6 17 2 19
4 + yıl 11 7 18 9 27
Doğumdaki ağırlık 3
Küçük veya çok küçük 18 6 24 NA NA
Ortalama veya daha büyük 9 2 11 NA NA
NA= Uygun değil
1 Bebek ve neonatal ölüm hızları arasındaki farktan hesaplanmıştır.
2 İlk doğumlar dahil edilmemiştir.
3 Araştırmadan önceki 5-yıllık dönemi kapsamaktadır.
Erkek çocukların kız çocuklara göre daha yüksek ölüm hızlarına sahip olduğu
görülmektedir. Erkek ve kız çocuklar arasında gözlenen bu farklılığın özellikle bebek
ölümlerinde belirginleştiği görülmektedir. Annenin doğumdaki yaşı ile bebek ölümleri
Bebek ve Çocuk Ölümlülüğü | 137