Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması, 2008 - Hacettepe Üniversitesi ...

oranları kentsel alanlardan daha yüksektir. Örneğin, kırdaki çocukların 8. sınıftaki okul terk
oranları, kentsel alanlardakinkinin iki katıdır (sırasıyla yüzde 35 ve yüzde 17). Okul terk
oranlarında bölgelere göre farklılaşmalarda kaydadeğerdir. Sekizinci sınıfta Doğu Karadeniz
en düşük okul terk oranına sahip iken (yüzde 6) Orta Doğu Anadolu en yüksek orana sahiptir
(yüzde 31). Okul terk oranları ve hanehalkının refah düzeyi arasında ters bir ilişki vardır; en
yoksul refah düzeyinde yer alan öğrenciler en yüksek okul terk oranlarına sahiptir.
2.4 Konut Özellikleri
Konutun fiziksel özellikleri, temel hanehalkı gereksinimlerinin mevcut ve erişilebilir
olması, nüfusun genel refah düzeyinin ve sosyo-ekonomik koşullarının değerlendirilmesi
açısından önemlidir. TNSA-2008 içme suyunun kaynağı, en yakın su kaynağına olan mesafe,
tuvalet tipi, zemin malzemesi, konuttaki yatak odalarının sayısı gibi konut özelliklerine dair
konularda bilgi toplamıştır. Bu özellikler sağlık ile yakından ilişkili olmasının yanısıra
hanehalkının sosyo-ekonomik düzeyinin de önemli bir göstergesidir. Tablo 2.8-2.10 bu bilgiyi
kır-kent ayrımında vermektedir.
2.4.1 İçme Suyu
İyileştirilmiş içme suyuna sürdürülebilir bir şekilde ulaşabilen nüfusun oranının
artırılması, Türkiye’nin Dünyadaki diğer devletler ile birlikte kabul ettiği Binyıl Kalkınma
Hedeflerinden bir tanesidir (United Nations General Assembly, 2001). İçme suyunun kaynağı,
o suyun içmek için uygun olup olmadığının bir göstergesidir. Uygun nitelikte olan içme suyu
kaynakları “İyileştirilmiş kaynak” olarak, uygun nitelikte olmayan kaynaklar ise
“İyileştirilmemiş kaynak” olarak sınıflandırılmışlardır (WHO/UNICEF Joint Monitoring
Programme for Water Supply and Sanitation, 2004). TNSA-2008’de, evde/bahçede şebeke
suyu, ev/bahçe dışında ortak şebeke suyu, evde/bahçede kuyu suyu, ortak kullanılan kuyu
suyu, eve/bahçeye şebekeyle pınar suyu ve şişe suyu “iyileştirilmiş kaynaklar” olarak
nitelendirilmişlerdir. TNSA-2008’de kuyunun “korunaklı” olup olmadığı belli olmadığından
suyu kuyudan elde eden hanelerin kullandıkları su iyileştirilmiş kaynak olarak kabul
edilmiştir. “İyileştirilmemiş kaynak” ise pınar/çeşme, ırmak/dere/göl/gölet/baraj, tanker ve
diğer su kaynaklarını içermektedir. Konutunda ve bahçesinde içme suyuna ulaşma olanağı
olmayan hanelere içme suyunu alıp gelmelerinin ne kadar zaman aldığı sorulmuştur. Su
kaynağına kolay erişimin olmaması, kullanılan sağlıklı su miktarını sınırlayabilmektedir.
Üstelik taşıma ve depolama sırasında su kirlenebilmektedir.
Tablo 2.8, içme suyunun kaynağına ve suyu elde etmenin ne kadar zaman aldığına
ilişkin bilgiyi yerleşim yerine göre vermektedir. Genel olarak, Türkiye’de hanelerin yüzde
92’si iyileştirilmiş içme suyu kaynağına ulaşabilmektedir. Kentteki hanelerin iyileştirilmiş su
kaynağına ulaşma durumları kırdaki hanelere göre daha yüksektir (sırasıyla yüzde 94 ve
yüzde 88). Türkiye’deki konutların yaklaşık olarak yüzde 35’i şebeke suyu, yüzde 39’u şişe
suyu ve yüzde 16’sı şebekeyle pınar suyu kullanmaktadır. Kentte en yaygın içme suyu
kaynağı şişe suyudur (yüzde 49). Kentteki hanelerin yüzde 41’i şebeke suyunu, içme suyu
olarak kullanmaktadır. Kırdaki hanelerde en yaygın içme suyu kaynağı şebekeyle pınar
suyudur (yüzde 53). Kırdaki hanelerin yüzde 19’u konutlarında şebeke suyuna sahiptir ve
yüzde 7’si ise içme suyunu kuyudan sağlamaktadır.
32 | Hanehalkı Nüfusu ve Konut Özellikleri