Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması, 2008 - Hacettepe Üniversitesi ...

4.1 Günümüzdeki Doğurganlık
Tablo 4.1’de Türkiye geneline, kentsel ve kırsal yerleşimlere göre günümüzdeki
doğurganlık hızları verilmektedir. Türkiye için toplam doğurganlık hızı kadın başına 2.16
doğumdur. Doğurganlık yenilenme düzeyinin (2.10) hemen üzerinde olan bu hız Türkiye’de
doğurganlık dönüşümünün yavaş fakat kesintisiz olarak devam ettiğini göstermektedir.
Beklendiği üzere, doğurganlık düzeyi kırsal alanlarda, kentsel alanlara göre daha yüksektir.
Kırsal alanlardaki toplam doğurganlık hızı (2.68) kentsel alanlardaki doğurganlık hızından
yüzde 34 daha yüksektir. Daha önceki demografik araştırmalardan elde edilen bulgular ile
karşılaştırıldığında, doğurganlık düzeyindeki kent-kır farkının kapanmakta olduğu
görülmektedir.
Tablo 4.1 Günümüzdeki doğurganlık
Kırsal/kentsel yerleşim yerlerine göre araştırma tarihinden önceki üç yıl
için yaşa özel, toplam, genel doğurganlık ve kaba doğum hızları,
Türkiye 2008
Yaş grubu Kent Kır Toplam
15-19 32 47 35
20-24 116 159 126
25-29 128 150 133
30-34 86 107 91
35-39 32 51 36
40-44 7 18 10
45-49 0 4 1
TDH 15-49 2.00 2.68 2.16
GDH 15-44 71 92 76
KDH 18.4 19.4 18.6
Not: Hızlar araştırmadan önceki 1-36 ay için hesaplanmıştır.
TDH: Toplam doğurganlık hızı kadın başına ifade edilmiştir.
GDH: Genel doğurganlık hızı 1000 kadın başına ifade edilmiştir.
KDH: Kaba doğum hızı 1000 kişi başına ifade edilmiştir.
Doğurganlığın yaş örüntüsü dikkate alındığında, Türkiye’de kadınların halen erken
yaşlarda çocuk doğurma eğiliminde oldukları görülmektedir (Tablo 4.1 ve Şekil 4.1).
Türkiye’de doğumların yüzde 70’i 30 yaşından önce meydana gelmektedir. Gebelik ve doğum
ile bağlantılı hastalık ve ölüm risklerinin en yüksek olduğu 20 yaşın altında ve 35 yaşın üzerinde
yapılan doğumlar tüm doğumların yaklaşık beşte birini oluşturmaktadır. TNSA-2008 sonuçları,
doğurganlığın yaş örüntüsünde ilk kez görülen önemli bir değişime dikkat çekmektedir. Daha
önceki tüm demografik araştırmalarda en yüksek yaşa özel doğurganlık hızı 20-24 yaş grubunda
gözlenirken, TNSA-2008’de en yüksek yaşa özel doğurganlık hızının 25-29 yaş grubunda
olduğu görülmektedir. Bu durum, Türkiye’de sadece doğurganlık düzeyinin değil, aynı
zamanda, doğurganlığın yaş örüntüsünün de, kadınların doğurganlıklarını ileri yaşlara
ertelemeleri nedeniyle, değiştiğini göstermektedir.
Kırsal alanlardaki kadınlar her yaş grubunda kentsel alanlardaki aynı yaş gruplarındaki
kadınlara göre daha fazla çocuk doğurmaktadır. Kırsal alandaki yaşa özel doğurganlık hızları,
15-19 yaş grubundan itibaren hızlı bir şekilde artmakta, 20-24 yaş grubunda en üst noktasına
60 | Doğurganlık