Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması, 2008 - Hacettepe Üniversitesi ...

4.6. İlk Doğumda Anne Yaşı
İlk doğumda anne yaşı, anne ve çocuğun sağlığı ve kadının ve bebeğin yaşam kalitesi
açısından olduğu kadar genel doğurganlık düzeyi için de önemli bir belirleyicidir. Erken yaşta
evlenen kadınlar, özellikle de gebeliği önleyici yöntem kullanımının çok az olduğu veya hiç
olmadığı durumlarda, daha uzun süre gebelik riski altında bulunmaktadır. Bunun bir sonucu
olarak erken yaşlarda başlayan doğurganlık, ileriki yaşlarda başlayan doğurganlığa göre daha
büyük ailelerin oluşmasına neden olmaktadır. Ortanca ilk doğum yaşındaki artış, yüksek
doğurganlıktan düşük doğurganlığa geçişin bir işaretidir. Erken yaşta çocuk doğurmak,
kadınların eğitim olanaklarından ve ekonomik faaliyetlerden faydalanmasını da
kısıtlamaktadır.
Tablo 4.8, kadınların araştırma tarihlerindeki yaşlarına göre ilk doğumdaki yaşlarının
yüzde dağılımını vermektedir. Yirmi beş yaş altındaki kadınların yarısından fazlasının
araştırma tarihine kadar doğum yapmamış olması nedeniyle bu kadınlar için ortanca ilk
doğum yaşı hesaplanamamıştır. Türkiye’de, ortanca ilk doğum yaşı 25-49 yaş grubundaki
kadınlar için 22.3’tür. Bu bulgu, Türkiye’de ortanca anne olma yaşının son beş yılda yarım
yıllık bir artış göstererek 21.8’den 22.3’e çıktığını ifade etmektedir.
Tablonun en son sütunundaki değerler, son 20-30 yılda, yaş grupları arasında ortanca
ilk anne olma yaşının sürekli olarak arttığını göstermektedir. Genç yaş gruplarındaki
kadınların ilk doğumlarını daha sonraki yaşlarda yapma olasılıkları yaşlı kuşaklara göre daha
yüksektir. 25-29 yaş grubundaki kadınlar (ortanca yaş 23.9), ilk doğumlarını 30-34 yaş
grubundaki kadınlardan (ortanca yaş 23.0) yaklaşık bir yıl sonra, 45-49 yaş grubundaki
kadınlardan ise (ortanca yaş 21.0) 3 yıl sonra yapmaktadırlar. Bu yüzdeler aynı zamanda genç
yaştaki kadınların çocuk doğurmaya başlama davranışlarını erteleme yönündeki eğilimleri
hakkında da birtakım ipuçları vermektedir. Örneğin, 45 ve üzeri yaştaki kadınların yüzde 19’u
ilk doğumlarını 18 yaşında gerçekleştirmiş iken 20-24 ve 25-29 yaş grubundaki kadınların
sadece yüzde 7-8’i bu yaşta çocuk doğurmaya başlamıştır.
Tablo 4.8 İlk doğumda anne yaşı
Araştırma tarihindeki yaşa göre ilk doğumlarını belirtilen tam yaşlara kadar yapan kadınların yüzdesi, ve
ortanca ilk doğum yaşı, Türkiye 2008
Yaş
Grubu
İlk doğumlarını belirtilen tam yaşlara kadar yapmış
kadınların yüzdesi
15 18 20 22 25
Hiç doğum
yapmamış
kadınların
yüzdesi
Kadın
sayısı
Ortanca
ilk
doğum
yaşı
15-19 0.1 NA NA NA NA 96.1 1,871 a
20-24 0.7 6.9 17.2 NA NA 65.4 1,834 a
25-29 0.5 8.0 21.9 36.9 56.6 33.2 1,751 23.9
30-34 1.0 10.8 26.6 43.9 64.1 16.6 1,546 23.0
35-39 1.3 11.3 29.3 51.5 72.1 7.4 1,396 21.9
40-44 2.2 15.4 32.0 50.8 72.4 4.5 1,223 21.9
45-49 1.8 18.5 38.9 60.1 79.3 2.4 1,116 21.0
25-49 1.3 12.2 28.9 47.4 67.7 14.5 7,033 22.3
NA = Uygun değil
a= Yaş grubunun başlangıcına gelmeden kadınların yüzde 50’sinden azı ilk evliliğini yapmış olduğu için
verilmemiştir.
Doğurganlık | 71