Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması, 2008 - Hacettepe Üniversitesi ...

10.4 Doğumun Yapıldığı Yer
TNSA-2008’de, araştırma tarihinden önceki beş yıl içinde doğmuş olan tüm çocuklar
için, doğumun yapıldığı yer hakkında bilgi toplanmıştır. Buna ilişkin sonuçlar Tablo 10.4’te
temel özelliklere göre verilmektedir. TNSA-2003’te yüzde 78 olan sağlık kuruluşunda
gerçekleşen doğum oranı, TNSA-2008 sonuçlarına göre ülke genelinde yüzde 90 olarak
bulunmuştur. Kadınların doğumlarını kamu sektörüne bağlı sağlık kuruluşlarında
gerçekleştirmeleri olasılığı, özel sektörde gerçekleştirilme olasılığının üç katından daha fazladır
(sırasıyla yüzde 70 ve yüzde 20).
Alt gruplardaki farklılıklar açısından değerlendirildiğinde, 35 yaşın altında olan
kadınların (yüzde 90), yaşları daha ileri olan kadınlara (yüzde 84) kıyasla doğumlarını bir sağlık
kuruluşunda yapma olasılıklarının daha fazla olduğu görülmektedir. Doğum sırası yükseldikçe
doğumunu sağlık kuruluşunda yapan kadınların yüzdesi azalmaktadır. Kadınların yüzde 96’sı ilk
çocuklarını bir sağlık kuruluşunda doğururken bu oran doğum sırası altı ve daha fazla olan
kadınlarda yüzde 61’e gerilemektedir. Ayrıca, doğum öncesi bakım sayısı ile sağlık kuruluşunda
doğum yapma olasılığı arasında pozitif bir ilişki vardır. Dört veya daha fazla sayıda doğum
öncesi bakım alan kadınlar, doğumlarının neredeyse tamamını bir sağlık kuruluşunda yapmıştır
(yüzde 97). Diğer taraftan, doğum öncesi bakım alınmaması durumunda doğumların evde
gerçekleşme olasılığı artmaktadır (yüzde 34).
Doğumların beşte birinin evde gerçekleştiği kırsal alanlara kıyasla kentsel alanlarda
(yüzde 94) sağlık kuruluşunda gerçekleşen doğumlar daha yaygındır. Sağlık kuruluşunda yapılan
doğumların oranı, Doğu bölgesi (yüzde 72) hariç diğer tüm bölgelerde ülke ortalamasının
üstündedir. Sağlık kuruluşunda yapılan doğumlar açısından Orta Anadolu bölgesi (yüzde 98) en
yüksek orana sahip olup bunu Batı ve Kuzey bölgesi (yüzde 96) takip etmektedir. NUTS 1
bölgelerine göre bakıldığında, Batı Marmara’da doğumların tamamı sağlık kuruluşunda
gerçekleşmiştir. Ortadoğu, Güneydoğu ve Kuzeydoğu Anadolu bölgeleri ise sağlık kuruluşunda
meydana gelen doğumların yüzdesinin en düşük olduğu bölgelerdir (yüzde 65, yüzde 75 ve
yüzde 76).
Eğitim ve refah düzeyi ile sağlık kuruluşunda doğum yapmak pozitif bir ilişki içindedir.
Sağlık kuruluşunda yapılan doğumların oranı en düşük eğitim ve refah düzeyine sahip kadınlar
arasında yüzde 71 iken, en yüksek refah düzeyine sahip kadınlar ile eğitimli kadınlarda bu oran
neredeyse yüzde 100 olmaktadır.
Doğumların yapıldığı sağlık kuruluşuna göre incelendiğinde, İstanbul’da doğumların
çoğunluğu özel sektöre bağlı sağlık kuruluşlarında yapılmaktadır (yüzde 58). Eğitim ve refah
düzeyinin artması ile birlikte özel sektörü tercih edenlerin oranı da artmaktadır. En az lise
mezunu olan kadınların yüzde 40’ı ile en yüksek refah düzeyine sahip kadınların yüzde 49’u
özel sektörde yer alan bir sağlık kuruluşunda doğum yapmayı tercih etmektedirler. Diğer
taraftan, en düşük eğitim ve refah düzeyine sahip olan kadınların, Tablo 10.4’te verilen diğer
tüm alt gruplardaki kadınlarla karşılaştırıldığında, özel sektörde doğum yapma olasılıkları çok
düşüktür (sırasıyla yüzde 9 ve yüzde 4).
150 | Üreme Sağlığı