Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması, 2008 - Hacettepe Üniversitesi ...

arasındaki ilişki, U-şeklinde bir eğri oluşturmaktadır. Bebek ölüm hızı, 20 yaşından daha genç
ve 40 yaşından daha yaşlı annelerden olan bebekler arasında belirgin bir biçimde yüksektir.
Ölüm riskinin doğum sırası arttıkça artması, doğum sırası ile ölüm olasılığı arasında net bir ilişki
olduğunu göstermektedir. Önceki doğum aralığı ile ölüm hızları arasında negatif bir ilişki
bulunmaktadır. Önceki doğum aralığı 2 yıldan az olan çocuklar için hesaplanan bebek ölüm
hızı, 1,000 canlı doğumda 51, önceki doğum aralığı 4 yıl ve daha fazla olan çocukların bebek
ölüm hızından (1,000 canlı doğumda 18) oldukça yüksektir. Doğum ağırlığı ile çocukların,
özellikle de yaşamın ilk bir yılı içinde hayatta kalma şansları arasında açık bir ilişki
bulunmaktadır. Doğum ağırlığı, “küçük veya çok küçük” olarak beyan edilen bebeklerin ölüm
riski doğum ağırlığı “ortalama veya daha büyük” olarak beyan edilen bebeklerden 2 kat daha
yüksektir.
9.4 Perinatal Ölümlülük
Gebeliğin ilk yedi ayı tamamlandıktan sonra meydana gelen ölümler (ölü doğumlar) ile
canlı doğumdan sonraki ilk yedi gün içinde meydana gelen (erken neonatal) ölümlerin toplamı
perinatal ölümleri oluşturmaktadır. Ölü doğum ve erken neonatal ölümlerin nedenleri biribirine
benzediği için bunlardan sadece birisini analize dahil etmek doğum çevresinde meydana gelen
ölümlerin eksik olarak analiz edilmesi ile sonuçlanacaktır. Bu nedenlerle, bu iki olayın
birleştirilmesi ve birlikte analiz edilmesi gerekmektedir. Toplam perinatal ölüm sayısının, en az
yedi ay süren gebeliklerin sayısına bölünmesi ile perinatal ölüm hızı elde edilmektedir. Bir ölü
doğum ile erken neonatal ölüm arasındaki farklılık, doğum sonrasında bazı yaşam belirtilerinin
olup olmadığına bağlıdır. TNSA-2008’de ölü doğuma ilişkin bilgiler araştırmadan önceki beş
yıl için Kadın Sorukağıdı’nda yer alan Takvim Modülü aracılığı ile toplanmıştır.
Tablo 9.4’de, bazı temel demografik ve sosyo-ekonomik değişkenlere göre TNSA-
2008 öncesindeki beş yıl için ölü doğum ve erken neonatal ölüm sayıları ile perinatal ölüm hızı
verilmektedir. Araştırmadan önceki beş yıl içinde 7 ay ve daha fazla süren 3,490 gebelik beyan
edilmiştir. Bu gebeliklerden 27’si ölü doğum; 40’ı da erken neonatal ölüm ile sonuçlanmıştır.
Bu sayısal değerler Türkiye’deki perinatal ölüm hızının 1,000 ölü doğum ve canlı doğumda 19
olduğunu göstermektedir. TNSA-2003’de elde edilen binde 24 düzeyi dikkate alındığında, son
beş yılda perinatal ölüm hızında azalma olduğu görülmektedir.
Perinatal ölüm hızının 40-49 yaş grubundaki kadınlar ile 20 yaşından küçük kadınlar
arasında oldukça yüksek olduğu görülmektedir. Kısa aralıklarla meydana gelen gebelikler ile
perinatal ölüm hızı arasında güçlü bir ilişki bulunmaktadır. Onbeş aydan daha kısa aralıklarla
meydana gelen gebeliklerdeki perinatal ölüm hızı, 15-26 ve 27-38 ay aralıklarla meydana gelen
gebeliklere göre iki kat daha yüksektir. Perinatal ölümler kensel yerleşim yerlerinde kırsal
yerleşim yerlerine göre daha yüksektir. Tüm bölgeler içinde Batı’nın en yüksek perinatal ölüm
hızına sahip olduğu görülmektedir. Yüksek eğitimli kadınlar düşük eğitimli kadınlara göre daha
az perinatal ölüm deneyimine sahiptir. Refah düzeyi düşük olan hanelerde perinatal ölüm hızı
diğer hanelere göre daha yüksektir.
138 | Bebek ve Çocuk Ölümlülüğü