Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması, 2008 - Hacettepe Üniversitesi ...

iyotlanmamıştır. Hanehalklarının yüzde 8’inde kullanılan tuz potasyum iyodürlü olup yüzde
69’unda ise kullanılan tuz yeterli miktarda potasyum iyodat içermektedir (>=15 ppm).
İyotlu tuzun varlığı açısından yerleşim yerlerine ve bölgelere göre farklılıklar
bulunmaktadır. Kentsel alanda her 10 hanehalkından 9’u iyotlu tuz kullanırken kırsal alanda her
10 hanehalkından 7’si iyotlu tuz kullanmaktadır. İyotlu tuz kullanımı, Batı Anadolu bölgesinde
diğer bölgelere göre daha yaygındır. Ortadoğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu’daki
hanehalklarının yarısından fazlası iyotlu tuz kullanmamaktadır veya kullandıkları tuz yeterli
seviyede potasyum iyodat içermemektedir.
12.6 Çocukların Beslenme Durumu
Çocuk sağlığı ile ilgili göstergelerin saptanmasında TNSA-2008’in en önemli katkılarından
biri beş yaş altındaki tüm çocukların antropometrik verilerinin toplanmasıdır. Her çocuk için hem
boy (uzunluk) hem de ağırlık ölçümleri yapılmıştır. Bu bilgilerin ışığında çocukların beslenme
durumlarını açıklamak için standart göstergeler hesaplanmıştır: yaşa-göre-boy, boya-göre-ağırlık
ve yaşa-göre ağırlık.
Bütün büyük nüfus gruplarında, uzunluk ve ağırlık ölçülerinde farklılıkların olması
normaldir. Bu farklılıklar normal dağılım gösterirler. Antropometrik verinin incelenmesi amacıyla
bir referans nüfusun kullanımı standarttır. Referans grup bir karşılaştırma noktası olup,
toplumdaki değişik grupların antropometrik göstergeleri arasındaki farkları ve zaman içinde
beslenme durumunda meydana gelebilecek değişiklikleri inceleme kolaylığı sağlamaktadır. TNSA-
2008’de araştırma kapsamındaki çocukların beslenme durumları Amerika Birleşik Devletleri
Sağlık İstatistikleri Merkezi (U.S. National Centers for Health Statistics-NCHS) tarafından
geliştirilen ve Amerika Birleşik Devletleri Hastalık Kontrol Merkezi (U.S. Centers for Disease
Control-CDC) ve Dünya Sağlık Teşkilatı (WHO) tarafından da onaylanan uluslararası referans
grubu ile karşılaştırılmıştır. Bu referans grubunun kullanım gerekçesi, veri bulunan tüm
toplumlarda iyi beslenmiş çocukların ergenlik öncesi birbirinin hemen hemen aynı büyüme kalıpları
izlediğinin gösterilmiş olmasıdır. Buna ek olarak WHO 2006 Büyüme ve Gelişme Standartları
kullanılarak da tablolar hazırlanmış ve EK E’de sunulmuştur.
Dünya Sağlık Teşkilatı’nın (WHO) önerdiği üzere beslenme durumunun incelenmesinde
üç gösterge kullanılmaktadır: Yaşa-göre-boy endeksi çocuklar arasında lineer büyüme geriliğinin
göstergesidir. Yaşa-göre-boy endeksine göre, referans grubun ortanca değerinden eksi iki standart
(-2SD) sapma gösteren çocuklar, yaşlarına göre kısa (bodur-stunded) kabul edilmekte ve bu
kronik beslenme probleminin bir göstergesi sayılmaktadır. Referans grubun ortanca değerinden
eksi üç standart sapma (-3 SD) gösteren çocuklar ise ciddi olarak kısa boylu kabul edilmektedir.
Tekrarlayan enfeksiyonlar ve kronik hastalıklardan da etkilenen bodurluk (stunting), çocuğun
yeterli besinleri uzun bir dönemde alamamış olmasının sonucunu yansıtmaktadır. Bu nedenle yaşagöre-boy
endeksi bir nüfusta yetersiz beslenmenin uzun dönemdeki etkilerinin iyi bir göstergesidir
ve verilerin toplandığı mevsime göre önemli değişiklikler göstermez. Yaşına göre kısa-bodur
çocukların toplumda hemen farkedilmeyebelir, çünkü bodur üç yaşındaki bir çocuk, iyi beslenmiş
iki yaşında bir çocuk gibi görünür.
Çocukların ve Annelerin Beslenme Durumu | 179