Medycyna Wieku Rozwojowego

Dzieci z neurofibromatozà typu 1 (NF1 – chorobà Recklinghausena)
Based on our experience a management protocol was formulated. At the time of diagnosis
this includes examination by the oncologist, neurologist, ophthalmologist, geneticist and
additional investigations: abdominal ultrasound, chest X-rays, MR of the brain; found disorders
indicate further consultations and studies. The check-up should be repeated annually
and include all previous studies that revealed any abnormalities.
Conclusions: 1. Diagnosis of NF 1 is delayed until complications of the disease occur. 2. In
the studied group skeletal disorders were more frequent in the sporadic than in the familial
type. 3. The paediatric population with NF1 varies from the adult NF1 patients in type of
disorders, diagnostic and treatment requirements. Therefore there is a need for different care
standards in the two groups. 4. The knowledge about NF1 and the standards of care should
be transferred to general practitioners in order to diagnose these patients early and to
refer them to specialized centres.
Key words: neurofibromatosis type 1, demography, clinical symptoms, standards of care
WST¢P
Neurofibromatoza typu 1, zwana od nazwiska pierwszego anatomopatologa, który
opisa∏ zmiany guzkowe charakterystyczne dla tej jednostki chorobowej jako wychodzàce
z tkanki nerwowej, chorobà Recklighausena, jest chorobà dziedziczonà w sposób
autosomalnie dominujàcy. Gen NF1 znajdujàcy si´ na chromosomie 17q11.2 koduje
bia∏ko neurofibryn´ z∏o˝one z 2818 aminokwasów, bioràce udzia∏ w hamowaniu onkogenezy,
poprzez przyspieszanie konwersji aktywnego GTP-Ras do formy nieaktywnej
(GDP-Ras), jest wi´c w dzisiejszym rozumieniu antyonkogenem (1).
Ze wzgl´du na swojà wielkoÊç (350 kb) gen ten stosunkowo ∏atwo ulega mutacjom,
które prowadzà do jego dezaktywacji, podobnie jak utrata heterozygotycznoÊci
chromosomu 17q, co prowadzi do powstania charakterystycznego obrazu chorobowego.
NF1 wyst´puje stosunkowo cz´sto – od 1: 2500 do 1: 3500 urodzeƒ, co daje ogólnà
cz´stoÊç wyst´powania od 1: 3000 do 1: 4000 w populacji ogólnej. Po∏owa przypadków
wystàpienia choroby Recklinghausena jest spowodowana jej dziedziczeniem w rodzinie,
druga po∏owa to efekt sporadycznej mutacji (1,2)
Zmiany chorobowe, tworzàce obraz kliniczny NF1, wykazujà ró˝ne nasilenie (100%
penetracja, lecz ró˝na ekspresja), co powoduje bardzo zró˝nicowany przebieg choroby –
od czysto kosmetycznego defektu do ci´˝kiej choroby wymagajàcej leczenia. Tak zró˝nicowany
obraz kliniczny spowodowa∏ koniecznoÊç zunifikowania kryteriów rozpoznawania
NF (obecnie obowiàzujàce sà kryteria National Institute of Health w Bethesda z 1987
roku, aktualizowane w roku 1997). Objawy pozwalajàce na rozpoznanie choroby Recklinghausena
zgodnie z kryteriami NIH wyst´pujà ju˝ zwykle w wieku oko∏o 6 lat i przyjmuje
si´, ˝e rozpoznanie powinno byç postawione do ukoƒczenia okresu dojrzewania (3).
Bardzo powa˝nym nast´pstwem choroby Recklinghausena jest predyspozycja do
wyst´powania chorób nowotworowych, które sà pierwszà przyczynà zgonów w tej grupie.
Szerokie badania amerykaƒskie wykaza∏y znaczne skrócenie przewidywanej d∏ugoÊci
˝ycia ludzi z NF1 z 74 lat do 59 lat (71 lat vs 56 u m´˝czyzn i 78 lat vs 61 u kobiet).
ÂmiertelnoÊç z powodu chorób nowotworowych szczególnie wykracza poza Êrednià
populacyjnà w trzech pierwszych dekadach ˝ycia. Kolejnà wa˝nà przyczynà zgonów
w tej grupie sà choroby naczyniowe, powodujàce zwi´kszone wyst´powanie incy-
701