Medycyna Wieku Rozwojowego

866
Katarzyna Drabko i wsp.
oceny przebiegu leczenia tej choroby (9). Równie˝ w naszych badaniach stwierdziliÊmy
znamiennie wy˝sze st´˝enie MDA u dzieci chorych na ALL ni˝ w grupie kontrolnej.
Wydaje si´ jednak, ˝e konieczny jest d∏u˝szy okres obserwacji i powtórzenie oznaczeƒ
po zakoƒczeniu leczenia podtrzymujàcego remisj´.
W niedawno opublikowanej pracy Kennedy i wsp. stwierdzili, ˝e podwy˝szone st´-
˝enie 8-oxo-dG (produktu oksydacji DNA) oraz witamin A iEwsurowicy krwi wykazuje
pozytywnà korelacj´ z planowym przebiegiem leczenia w tym mniejszà iloÊcià
opóênieƒ w chemioterapii, redukcji dawek leków. U dzieci tych wyst´powa∏o te˝ mniej
powik∏aƒ toksycznych i infekcji a okres hospitalizacji tych pacjentów by∏ krótszy (10).
WyjaÊnieniem tego mo˝e byç obserwacja, ˝e produkty oksydacji lipidów, kwasów nukleinowych
i bia∏ek sà zdolne do indukowania apoptozy limfoblastów zarówno bezpo-
Êrednio jak i poprzez indukcj´ czynników transkrypcyjnych (np NF-kappaB) lub poprzez
kontrol´ transkrypcji onkogenów (np. c-myc, bcl-2) (11). Negatywna korelacja
pomi´dzy MDA i GPX, która znaleêliÊmy u dzieci chorych na ALL by∏a te˝ publikowana
w pracy Bakana i wsp dotyczàcej chorych z przewlek∏à bia∏aczkà limfoblastycznà
(CLL) (12). Autorzy tej pracy sugerujà, ˝e GPX mo˝e byç aktywna w usuwaniu namiaru
wolnych rodników, które towarzyszà nowotworzeniu.
Podwy˝szona aktywnoÊç GPX, którà stwierdziliÊmy w naszych badaniach u dzieci
z ALL oraz dodatnia korelacja pomi´dzy GPX i SOD u tych pacjentów jest podobna
do publikowanej przez Stammler i wsp. zale˝noÊci pomi´dzy GPX i innymi enzymami
antyoksydacyjnymi (13). Du˝a rozpi´toÊç aktywnoÊci GPX u dzieci z ALL mo-
˝e potwierdzaç hipotez´ o kluczowej roli enzymów m.in. GPX w indukowaniu apoptozy
blastów bia∏aczkowych (14).
W naszych badaniach aktywnoÊç SOD u dzieci z bia∏aczkà nie ró˝ni∏a si´ w sposób
istotny statystycznie od grupy kontrolnej, wyst´powa∏a jednak tendencja do ni˝szych
aktywnoÊci u chorych dzieci. Ni˝sze od kontrolnych wartoÊci SOD w ALL u doros∏ych
publikowane by∏y przez Kato i wsp. oraz Abdel-Aziz i wsp. (15, 16). Obni˝ona
aktywnoÊç SOD mo˝e byç korzystna, poniewa˝ prowadzi do kumulacji rodnika O 2 – ,
który prowadzi do apoptozy komórek bia∏aczkowych (17). Nie jest to jednak do koƒca
potwierdzone poniewa˝ inne badanie wykonane u chorych z ALL opublikowane
przez Devi i wsp. wykaza∏o podwy˝szenie aktywnoÊci SOD u pacjentów z ALL (doros∏ych
i dzieci) w porównaniu do grupy kontrolnej (18).
Badania szeÊciu zewnàtrzkomórkowych cytokin: IL-2, IL-4, IL-5, IL-10, TNF-
-alfa i INF-gamma przeprowadzone by∏y przy u˝yciu cytometru przep∏ywowego równoczeÊnie
z badaniami równowago oksydacyjno-antyoksydacyjnej. Nie potwierdzi∏y
si´ w naszych badaniach podwy˝szone poziomy TNF-alfa i IL-2 u dzieci z ALL opisywane
w pracy Mazur i wsp. (19). W wi´kszoÊci przypadków st´˝enia tych cytokin by-
∏y poni˝ej progu czu∏oÊci metody, co sugeruje koniecznoÊç zastosowania innych testów
do oceny ww. parametrów. Podwy˝szony poziom IL 10 stwierdziliÊmy u 5 dzieci z ALL
przed rozpocz´ciem leczenia, w jednym przypadku podwy˝szony poziom utrzymywa∏
si´ po 5 tygodniach leczenia i ten pacjent jako jedyny z grupy badanej nie uzyska∏ remisji
i zmar∏ w progresji choroby nowotworowej. Dalsze, bardziej dok∏adne badania
zarówno st´˝eƒ zewnàtrzkomórkowych cytokin u dzieci z ALL jak i ich wp∏ywu na
równowag´ oksydacyjno-antyoksydacyjnà byç mo˝e przyczynià si´ do lepszego poznania
patogenezy tej choroby i mogà mieç w przysz∏oÊci znaczenie dla modyfikacji
programów leczenia.