вÚàò ä²îØàôÂÚ²Ü Ð²ðòºð THE PROBLEMS OF THE HISTORY OF ...

վանքին մասնակցելու էին նաև վենետիկյան զինված ուժերը` 94-
ամյա դոժ Էնրիկո Դանդոլոյի (1192-1205 թթ.) գլխավորու- թյամբ:
Սակայն, Սուրբ Երկիր ուղղվելու փոխարեն խաչակիրները 1204
թ. նվաճելով Կոստանդնուպոլիսը` հիմնում են Լատինական
կայսրությունը 1 : Դրանում Վենետիկի դերն այնքան մեծ է եղել, որ
նույնիսկ XIV դ. ստեղծագործած Հեթում Նղիրցին այդ իրադար-
ձությունների մասին գրում է. «Ի թվին ՈԾԳ (1204 թ.) գունդ լ-Ֆլա-
նդրն եւ տուկն Վէնետկաց առին զԿոստանդնուպօլիս ի Յունաց, եւ
եղեւ կայսր Կոստանդնուպօլսի Պաղտինն» 2 :
Վենետիկը ոչ միայն արտոնյալ կարգավիճակ ստացավ սև-
ծովյան առևտրում, այլև մեծ թափով սկսեց ընդարձակվել Արևե-
լյան Միջերկրականում: Կիլիկյան Հայաստանի հետ առևտրական
պայմանագրի ստորագրմանը հետևեց Կրետեի գաղութացումը:
1207 թ. նվաճելով այդ կղզու գլխավոր նավահանգիստ Կանդիան`
վենետիկցիներն այն վերածեցին առևտրական կարևոր հանգրվա-
նի 3 : Ջենովային գրեթե դուրս մղելով Սև ծովից` Վենետիկյան Հան-
րապետությունը (Ս. Մարկոսի Հանրապետու- թյուն) փորձում էր
գերակայություն հաստատել նաև Միջերկրական ծովում` այդ
թվում մահմեդական պետությունների հետ տարվող առևտրական
1 Բարթիկյան Հ., Նյութեր Կրետեի հայկական գաղութի վերաբերյալ, - Հայ-բյուզանդական
հետազոտություններ, հ. Ա, Ե., 2002, էջ 493: Commandant B., Histoire
des Républiques Maritimes Italiennes, Venise, Amalfi, Pise, Genes, Paris, 1955, p.
71-76.
2 Գունդ լ-Ֆլանդրն` Ֆլանդրիայի կոմս. այստեղ խոսքը վերաբերում է Ֆլանդ- -
րիայի կոմս և Լատինական կայսրության առաջին կայսր Բալդուին I-ին (1204-
1206): «Տուկն Վէնետկաց»` խոսքը Վենետիկի դոժ Էնրիկո Դանդոլոյի մասին է ¥տե°ս
Հեթում Նղիրցի, Համառօտ պատմութիւն ժամանակաց, - Տեր-Պետրոսյան
Լ., Խաչակիրները և հայերը, հ. Բ, Ե., 2007, էջ 539¤:
3 Բարթիկյան Հ., նշվ. աշխ., էջ 493: Jacoby D., La colonisation militaire vénitienne
de la Crète au XIIIe siècle: Une nouvelle approche, - Le partage du monde, échanges et
colonisation dans la Méditerranée médiévale, Paris, 1998, p. 298-299.
95