Acrobat PDF (8.08mb)

Olga Popović–Obradović
Kakva ili kolika država
zapadnoevropskih ideja u istočnoevrpskim zemljama. Ova knjiga na
primeru Srbije govori o mogućnostima i granicama implementacije
zapadnoevropskih ideja i ustanova u oblasti ustavnog prava.
Beograd, 24. oktobar 2007.
5.
Prof. dr Ivo Banac, Yale University
Pokojna Olga Popović-Obradović bila je meñu najistaknutijim
srpskim istoričarima koji su sazreli u vreme dugog perioda Miloševićeve
vladavine (1987–2000),perioda kojim je dominirala kako pseudo-tranzicija
u nešto što se pokazalo kao kontrolisani pluralizam, tako i imperijalisički
ratovi Srbije protiv Hrvatske, Bosne i Hercegovine i Kosova. U ovom
haotičnom kontekstu, profesorka Popović–Obradović, koja je i sama bila
član male – ali intelektualno uticajne – antimiloševićevske opozicije,
poduhvatila se istraživanja korena srpskog zastranjivanja, kroz jedno novo
čitanje istorije dvadesetog veka. Kao svoje polje istraživanja odabrala je
meñuratni period izmeñu pro-Karañorñevićevskog državnog udara 1903. i
početka Prvog svetskog rata. Hvaleći ga kao zlatno doba srpske
demokratije, srpska nacionalistička istoriografija kanonizovala je ovaj
jedanaestogodišnji period kao primer liberalne demokratije ne samo u
Srbiji, već i u novouspotavljenoj, posleratnoj Jugoslaviji.
Nasuprot ideološkoj šemi nacionalističke istoriografije, profesorka
Popović-Obradović je otkrila da je period 1903–1914 bio daleko od
idealnog ili obećavajućeg. Posle iscrpnih istraživanja u srpskim i
francuskim arhivima, napisala je monografiju koja pokazuje opsednutost
Srbije teritorijalnim proširenjem posle 1903. godine i rastući značaj vojske
u dnevnoj politici. Štaviše, i opozicione stranke, koje su ulagale ogromnu
energiju da bi smenile vladajuće radikale Nikole Pašića, bile su daleko od
toga da štite državne institucije od zloupotrebe vlasti radikala, već su i same
bile spremne da sklapaju nagodbe sa različitim vojnim krugovima protiv
ustavnog poretka. Dakle, zaključuje profesorka Popović-Obradović, “Srpski
parlamentarizam 1914. godine izgleda još slabiji nego na početku (ovog
perioda 1903. godine).”
626
627