εδώ - Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση

τρόπος να αισθάνεται ενσωματωμένος στην ομάδα είναι να συμπεριφέρεται όπως και τα άλλα
μέλη της.
Κάθε άτομο, ανεξάρτητα από ηλικία, νιώθει την «πίεση της ομάδας» και συμπεριφέρεται
ανάλογα, ιδιαίτερα όταν είναι ομάδα που επιθυμεί πολΰ να είναι μέλος της (εκπαιδευτική, ε­
παγγελματική, κοινωνική ομάδα οποιασδήποτε μορφής).
Υπάρχουν πιέσεις της ομάδας που είναι θετικές, ενώ άλλες είναι αρνητικές.
Οι θετικές πιέσεις της ομάδας δίνουν ένα αίσθημα ικανοποίησης και ευτυχίας στο άτομο
και μπορούν να ενισχύσουν τη συνοχή και την ευχαρίστηση ανάμεσα στα μέλη της ομάδας.
Όταν το άτομο δίνει προτεραιότητα στην πίεση της ομάδας χωρίς να απαρνείται την προσωπική
του ελευθερία, δηλαδή τα ενδιαφέροντα του, τις αξίες και τις ιδέες του, τότε αυτή η κατάσταση
ευνοεί τη συνοχή της ομάδας και την αίσθηση «του ανήκειν» σε αυτή. Σε ορισμένες περιπτώσεις,
το άτομο δεν χρειάζεται να απαρνηθεί τις δικές του προτιμήσεις, ενώ παράλληλα α­
ποδέχεται τις προτιμήσεις των άλλων και τότε προάγονται οι σχέσεις μέσα στην ομάδα προς ό­
φελος όλων.
Η ομάδα, φυσικά, μπορεί να λειτουργεί αρνητικά, στην περίπτωση που μέσα σε αυτήν υ­
πάρχουν δυνάμεις, οι οποίες θέτουν σε κίνδυνο την αυτονομία των ατόμων, δημιουργούν καταστάσεις
καταναγκασμού και αρκετές φορές οδηγούν μέσα από πίεση στη λήψη ατομικών αποφάσεων.
Όταν η πίεση της ομάδας αναγκάζει το άτομο να απαρνηθεί τις προσωπικές του ι­
δέες και αρχές, τότε δημιουργείται αρνητικό κλίμα, ενώ παράλληλα καλλιεργούνται προσωπικές
δυσαρέσκειες μέσα στην ομάδα. Η πίεση γίνεται υπερβολική και τα μέλη της ομάδας δεν
μπορούν να διατηρήσουν την προσωπική τους αυτονομία και ανεξαρτησία.
Οι πιο συνηθισμένοι φόβοι που εμφανίζονται σε ένα νέο άνθρωπο είναι ότι δε θα κάνει καλή
εντύπωση, θα τον θεωρήσουν ανόητο, θα φανεί ότι υστερεί από τους υπόλοιπους, ότι δε θα θέλουν
να παραμείνει στην ομάδα, ότι δε θα τον αφήνουν να συμμετέχει σε σημαντικά πράγματα και το
σημαντικότερο από όλα, ότι δε θα τον θέλουν μαζί τους. Για το λόγο αυτό, καταλήγει κανείς να α­
κούει μουσική που τον δυσαρεστεί, να επικυρώνει πράγματα που οΰτε ο ίδιος καταλαβαίνει, να
καπνίζει τσιγάρα που του γδέρνουν το λαιμό, να πίνει ποτά που τον κάνουν να αισθάνεται ναυτία
και σωματική δυσανεξία, να κάνει πράγματα που τον εκθέτουν σε κίνδυνο ή τον φέρνουν αντιμέτωπο
με το νόμο. Και όλα αυτά, γιατί αυτές τις στιγμές είναι πολΰ πιο σημαντικό να αισθάνεται
ότι ανήκει στην ομάδα παρά να διατηρεί τις δικές του ιδέες και προτιμήσεις.
Οι νέοι άνθρωποι περνούν σχεδόν όλο το χρόνο τους, κυρίως τον ελεύθερο χρόνο τους, σε ο­
μάδες -στην οικογένεια, στο σχολείο, με φίλους τους κτλ. Σε πολλές περιπτώσεις, διάφορες ουσίες
(αλκοόλ, καπνός, χασίς κτλ.) αποτελούν ένα μέσο που διευκολύνει τις κοινωνικές σχέσεις.
Οι νέοι στην πλειονότητα τους πειραματίζονται και δοκιμάζουν τα όρια τους. Έτσι, «πειραματίζονται»
με την περιστασιακή κατανάλωση ουσιών (νόμιμων και παράνομων) ή διακινδυνεύουν
με επικίνδυνες συμπεριφορές (οδήγηση μηχανών και αυτοκινήτων χωρίς δίπλωμα κτλ.)
μέσα σε ομάδες συνομηλίκων, όπου η πίεση της ομάδας παίζει σημαντικό ρόλο για την υιοθέτηση
των συγκεκριμένων συμπεριφορών. Αν κάποιο μέλος της ομάδας δε θέλει να τον χαρακτηρίσουν
αρνητικά ή να τον απορρίψουν τα άλλα μέλη, είναι πιθανό να απαρνηθεί την προσωπική
του επιθυμία, π.χ. να μην καταναλώσει κάποια ουσία, για τον απλούστατο λόγο ότι όλοι οι
άλλοι στην ομάδα το κάνουν!
59