Integracja i dyskryminacja – krajobraz 2009 - Instytut Spraw ...

nie znamy) może budzić obawy w konfrontacji z faktem naturalnej chęci wychowania dzieckaw sposób charakterystyczny dla własnego kręgu kulturowego. Nauczyciel nie ma takbezpośredniego wpływu na dziecko jak jego opiekunka, stąd w tym przypadku przeważaakceptacja większości cudzoziemców z listy przedstawionej respondentom. Stosunekrespondentów do cudzoziemca szefa wskazuje na potwierdzany przez inne badania schemat„lepszego” przybysza z Zachodu i „gorszego” przybysza ze „Wschodu”. Większośćrespondentów nie miałaby nic przeciwko temu, aby ich szefem był cudzoziemiec z krajuzachodniego (kojarzony być może z „bogatym biznesmenem”), wolałaby jednak uniknąćsytuacji, w której szefem byłby cudzoziemiec zza wschodniej granicy bądź z biedniejszegokraju azjatyckiego (kojarzony być może z handlarzem bazarowym, a może także z„niejasnymi interesami”).Integracja w oczach PolakówInteresujących danych dostarczają badania dotyczące opinii Polaków na temat możliwościfunkcjonowania cudzoziemców w Polsce. W roku 1988 i 1998 E. Nowicka badała kryteriawłączania obcokrajowców „do narodu polskiego” poprzez zadanie respondentom pytania:„Jakie warunki musiałby spełniać cudzoziemiec, abyśmy go mogli uznać za Polaka?” 185 . W2007 r. A. Jasińska-Kania i S. Łodziński zadali respondentom pytanie: „Jakie warunkipowinny być spełnione, by osoby innej niż polska narodowości mogły bez żadnych przeszkódżyć w naszym kraju, na równi z innymi uczestniczyć w życiu społecznym?” 186 a następniezestawili ten wynik z wynikami wspomnianych badań E. Nowickiej z roku 1988 i 1998.Różnice w wartościach wskaźników pomiędzy rokiem 2007 a latami poprzednimipowodowane mogą być różnicą w brzmieniu pytania w latach 1988 i 1998 i w roku 2007 ifaktem, że dwa wspomniane pytania dotyczą de facto różnych problemów. Badanie z roku2007 wydaje się trafniej odnosić do problematyki integracji i marginalizacji społecznej,natomiast pytanie z lat poprzednich z problematyką tożsamości narodowej i dlategochciałbym tu zwrócić uwagę jedynie na wyniki z roku 2007. Polacy twierdzili wówczas, żegłównym kryterium równego uczestnictwa obcokrajowców w życiu społecznym w Polsce jest184 Zestawienie tych wyników jest dalekim uproszczeniem. Badania prowadzone były na innych próbach i niepowinno się bezpośrednio zestawiać ich wyników. Ich konfrontacja może być jedynie źródłem hipotez.185 E. Nowicka, S. Łodziński, U progu otwartego świata. Poczucie polskości Polaków wobec cudzoziemców wlatach 1988-1998, Zakład Wydawniczy NOMOS, Kraków 2001, s. 69186 A. Jasińska-Kania, S. Łodziński, Wykluczani z narodu, op.cit., s. 271101