dyskryminacji symbolicznej oraz przejawach – w ich przekonaniu – „dyskryminacjihistorycznej” 201 .Jak wynika z opracowań Europejskiej Sieci Przeciwko Rasizmowi również „otwarty rasizmwystępuje w Polsce rzadko. Jakkolwiek przypadki przestępstw i przemocy na tle rasowym sięzdarzają, to nie są one ani drastyczne, ani częste (…) Ksenofobia dotyka głównie osób opochodzeniu afrykańskim czy azjatyckim oraz mieszkańców byłego Związku Radzieckiego.Najbardziej narażone na rasizm są osoby wyróżniające się spośród reszty społeczeństwawyglądem, np. Romowie oraz ludzie o ciemnym kolorze skóry – oni najczęściej bywająofiarami przemocy fizycznej i werbalnej” 202 . Jednocześnie warto zauważyć, że przybysze zbogatych krajów zachodnioeuropejskich bądź z Ameryki Północnej traktowani są często wPolsce z poważaniem i szacunkiem (P. Sztompka pisze o typowej w krajachpostkomunistycznych fetyszyzacji Europy lub Zachodu, która jest efektem „masowegodążenia ucieczki od Azji 203 ).Fakt, że <strong>dyskryminacja</strong> etniczna nie jest w Polsce problemem powszechnym (co niekiedymylnie się sugeruje) nie oznacza, że akty dyskryminacji nie występują. Należy więc badać,wskazywać i opisywać takie akty dążąc do ich eliminowania, czemu służyć ma niniejszyraport. Rzetelność badawcza nakazuje jednak przestrzec przed uogólnianiem opisywanychproblemów na całościowe życie społeczne (tj. automatycznym przyjmowaniem tezy o ichpowszechności). Poniżej omawiam wyniki wybranych badań socjologicznych pośrednio bądźbezpośrednio dotyczących dyskryminacji etnicznej.Wśród głównych grup imigrantów z państw trzecich w Polsce należy wymienić: Ukraińców,Białorusinów, Rosjan, Ormian, Wietnamczyków. Jako oddzielną grupę należy potraktowaćobywateli Federacji Rosyjskiej narodowości czeczeńskiej. W Polsce mieszkają takżeprzybysze z krajów afrykańskich.W skali ogólnopolskiej, Ukraińcy kojarzeni są z pracą w budownictwie, przy zbiorze warzywi owoców, jako pomoc w gospodarstwie domowym przy opiece nad dzieckiem lub osobąstarszą. Jak wynika z badań CBOS z 2001 roku, 7% badanych stwierdziło, że korzysta z201 Ibidem, s. 235202 Rasizm w Polsce, Europejska Sieć Przeciwko Rasizmowi, s. 4203 P. Sztompka, Socjologia, op.cit., s. 592110
odpłatnej pomocy domowej, a 10% korzystających z takiej pomocy zatrudniałocudzoziemców (głównie z Ukrainy) 204 . Z badań prowadzonych przez Ośrodek Badań nadMigracjami UW w województwie mazowieckim wynika, że najwięcej imigrantówukraińskich posiadających zgodę na osiedlenie się (a więc na stałe mieszkających w Polsce)pracuje w takich branżach jak: edukacja, handel, ochrona zdrowia 205 . W grupie tej możnaodnotować duży udział osób z wysokimi kwalifikacjami. 206 78% badanych przez OBMpracowało na podstawie „pisemnej umowy” (tj. legalnie) 207 . Plany tej grupy świadczą osilnym związaniu z życiem społecznym w Polsce 208 . Jeżeli chodzi o pozycję tej grupy napolskim rynku pracy istotnym czynnikiem jest tu płeć (wśród kobiet odnotowano większyodsetek osób biernych zawodowo) oraz poziom wykształcenia 209 . W gorszej sytuacji sątymczasowi imigranci ukraińscy. E. Jaroszewska prowadząc badania w dużym gospodarstwierolnym pod Warszawą techniką obserwacji uczestniczącej zauważyła pod koniec lat 90.następujące przejawy dyskryminacji imigrantów pracujących w szarej strefie:„1. Zaraz po przyjeździe, pod pretekstem meldunku odebrano migrantom paszporty2. Pracownicy z Ukrainy otrzymali około ½ stawki obiecanej im podczas rekrutacji3. Zarobione pieniądze przekazywane były każdej grupie pod koniec zatrudnienia, w trakciepółrocznego pobytu wypłacano im jedynie kieszonkowe4. Osoba chora, jeśli nie pracowała, nie otrzymywała stawki za dany dzień oraz musiała płacić10 zł dziennie za hotel, który dla pracujących był darmowy. Ponieważ oznaczało to podwójnąstratę finansową, osoby chore zazwyczaj stawiały się w pracy.5. W hoteli robotniczym obowiązywały restrykcyjne reguły dotyczące powrotów do domu,korzystania z prądu, oglądania telewizji. Za łamanie zasad przewidziane były kary grzywny.6. Pracownicy z Ukrainy byli zazwyczaj kierowani na trudniejsze odcinki, pracowali dłużej(do 12 godzin) niż pracownicy polscy i przysługiwał im jedynie 1 dzień wolny w miesiącu.7. W trakcie przerwy obiadowej polscy pracownicy korzystali z pomieszczenia socjalnego.Pracownicy z Ukrainy nie mieli tam wstępu, przerwę spędzali w gorących szklarniach lub nazewnątrz, mogli najwyżej poprosić o wrzątek do zaparzenia herbaty lub kawy. Wszyscy(również osoby z Ukrainy!) uważali taką sytuację za oczywistą.204 Popyt na pracę cudzoziemców. Polska i sąsiedzi (red. S. Golinowska), <strong>Instytut</strong> Pracy i <strong>Spraw</strong> Socjalnych,Warszawa 2004, s. 185, 186205 Między jednością a wielością. <strong>Integracja</strong> odmiennych grup i kategorii imigrantów w Polsce (red. A.Grzymała-Kazłowska), Ośrodek Badań nad Migracjami WNE UW, s. 65206 Ibidem, s. 55207 Ibidem, s. 65208 Ibidem, s. 57111
- Page 7 and 8:
grupami odmiennymi kulturowo i etni
- Page 9:
9. Udział imigrantów w procesie d
- Page 12 and 13:
Dyskryminacja jako kategoria socjol
- Page 14:
− Dyskryminacja zawodowa, tj. uni
- Page 17 and 18:
deklaracji przedstawicieli grupy do
- Page 20 and 21:
przedstawione respondentom w odnies
- Page 22 and 23:
pełnowartościowe ‘przeznaczone
- Page 24 and 25:
Dyskryminacja jako kategoria prawno
- Page 26 and 27:
czasu pracy - jest niedopuszczalna.
- Page 28 and 29:
instytucji równościowej określon
- Page 30 and 31:
− posiada zezwolenie na pracę al
- Page 32 and 33:
poniżej danych, duża część cud
- Page 34 and 35:
Liczba osób, którym wydano zezwol
- Page 36 and 37:
Liczba osób składających wniosek
- Page 38 and 39:
W roku 2003 przeprowadzono tzw. pie
- Page 40 and 41:
Liczba cudzoziemców, którzy w okr
- Page 42 and 43:
dziecka, przyjętej przez Zgromadze
- Page 44 and 45:
Liczba osób, które otrzymały sta
- Page 46 and 47:
Liczba osób, które posiadają wa
- Page 48 and 49:
Dane dotyczące wydaleń cudzoziemc
- Page 50 and 51:
Dane dotyczące cudzoziemców na po
- Page 52 and 53:
Mołdawii 124 . Z obowiązku uzyska
- Page 54 and 55:
przepis dotyczył znacznie węższe
- Page 56 and 57:
Indywidualne zezwolenia na pracę d
- Page 58 and 59:
Zatrudnienie cudzoziemców z państ
- Page 60 and 61: Dane dotyczące cudzoziemców w pol
- Page 62 and 63: Studenci zagraniczni w Polsce. Wybr
- Page 64 and 65: Zgodnie z § 4 ust. 2. Rozporządze
- Page 66 and 67: nich wspomnieć, ponieważ istniej
- Page 68 and 69: Liczba placówek szkolnych dla mnie
- Page 70 and 71: Małżeństwa mieszane: Mąż-cudzo
- Page 72 and 73: Cudzoziemcy podejrzani o popełnien
- Page 74 and 75: Cudzoziemcy pokrzywdzeni według ob
- Page 76 and 77: Dane dotyczące organizacji społec
- Page 78 and 79: 5. Organizacje, które nie identyfi
- Page 80 and 81: Dane dotyczące pomocy społecznej
- Page 82 and 83: pomocy społecznej znaleźli się w
- Page 84 and 85: Stosunek Polaków do cudzoziemców
- Page 86 and 87: STOSUNEK POLAKÓW DO POSZCZEGÓLNYC
- Page 88 and 89: Zmiany niechęci do poszczególnych
- Page 90 and 91: stosunku do podejmowania pracy prze
- Page 92 and 93: (wobec 25% będących innego zdania
- Page 94 and 95: Dystans społeczny wobec Romów (Ro
- Page 96 and 97: Z analiz A. Jasińskiej-Kani i S.
- Page 98 and 99: Dystans społeczny do cudzoziemców
- Page 100 and 101: Dystans społeczny do cudzoziemców
- Page 102 and 103: dobra znajomość języka polskiego
- Page 104 and 105: Źródło: Tożsamość narodowa Po
- Page 106 and 107: że odsetek polskich respondentów
- Page 108 and 109: przypadkach jest niższa). Badania
- Page 112 and 113: 8. Nowym pracownikom przywiezionym
- Page 114 and 115: Funkcjonariusze wietnamskiej służ
- Page 116 and 117: 3. Akty dyskryminacji w miejscu pra
- Page 118 and 119: Na akty dyskryminacji a także inne
- Page 120 and 121: ekonomista już po skończeniu nagr
- Page 122 and 123: imigrantów ukraińskich i wietnams
- Page 124 and 125: systemowy” 275 . Rzeczywiście pr
- Page 126 and 127: Warto wspomnieć, że imigranci dos
- Page 128 and 129: Jako barierę w zatrudnianiu cudzoz
- Page 130 and 131: Stosunek do cudzoziemców w Polsce
- Page 132 and 133: antysemickich 320 , a w 2002 - w wy
- Page 134 and 135: zakresie tzw. „obszarów stosowan
- Page 136 and 137: temat istnieją i przeczą tezom pr
- Page 138 and 139: instytucji publicznej ochrony zdrow
- Page 140 and 141: BibliografiaWydawnictwa książkowe
- Page 142 and 143: Kultura grup mniejszościowych i ma
- Page 144 and 145: Wędrowcy i migranci. Pomiędzy mar
- Page 146 and 147: Wilga G., Spółdzielczość socjal
- Page 148 and 149: Dyrektywa 2001/55/WE z dn. 20 lipca