Integracja i dyskryminacja – krajobraz 2009 - Instytut Spraw ...

− Dyskryminacja zawodowa, tj. uniemożliwianie zajmowania pewnych stanowisk,uprawiania niektórych zawodów, a także nierówne traktowanie w środowisku pracy zewzględu na przynależność do danej grupy;− Dyskryminacja ekonomiczna, tj. uniemożliwianie dostępu do środków ekonomicznych;może być tożsama z dyskryminacją zawodową, ale może także dotyczyć dostępu doinnych dóbr społecznych, takich jak np. świadczenia socjalne;− Dyskryminacja polityczna, tj. odmawianie równych praw do uczestnictwa w życiupolitycznym (trudno jednak nazwać dyskryminacją polityczną odmawianie prawa dogłosowania w wyborach powszechnych „nie-obywatelom” danego kraju);− Dyskryminacja prawna, tj. odmawianie równego traktowania za pośrednictwem regulacjiprawnych;− Dyskryminacja symboliczna, tj. odmawianie równego traktowania w sferze symbolicznej,np. na poziomie dyskursu publicznego.W odniesieniu do dyskryminacji symbolicznej często używa się w dyskursie naukowym imedialnym pojęcia mowy nienawiści (ang. „hate speach”) 44 . Jako definicję „mowynienawiści” podaje się: „nadmiernie zgeneralizowane, stereotypowe, stanowisko czy pogląd oinnych” 45 wiążące się z „uogólnionym wyartykułowaniem własnej nienawiści bądź niechęcipod pozorem rzekomego obiektywizmu (…) Mowę nienawiści można też określić jakodyskursy arbitralne, rzekomo demaskatorskie, pozamerytoryczne i formułowane w intencjipoinformowania widzów o domniemanych niegodziwościach Obcych” 46 . Pojęcie mowynienawiści samo jednak jest arbitralnie wykorzystywane a rozstrzygającym kryteriumprzynależności przekazu do tej kategorii staje się często subiektywna intuicja czy orientacjaideologiczna autorów opracowań. Ilustracją stosowania „mowy nienawiści” jako „kategoriianalitycznej” jest książka S. Kowalskiego i M. Tuli 47 . Autorzy kwalifikują jako mowęnienawiści treść „prawicowych pism”, w których – cytuję – „znajdujemy nadal niezliczoneartykuły, w których kategorie ‘swój’ i ‘obcy’ zajmują centralne miejsce, wyjaśniają całązłożoność świata. Autorzy tych tekstów poświęcają czas, siły i talent, by zręcznie ubrać swoją44 patrz także Ł. Łotocki, Obcy w dyskursie publicznym w Polsce w kontekście problematyki imigracji – refleksjateoretyczna oraz doniesienia z badań empirycznych, w: Wędrowcy i migranci. Pomiędzy marginalizacją aintegracją (red. E. Nowicka, B. Cieślińska), Zakład Wydawniczy NOMOS, Kraków 2005, s. 282; Ł. Łotocki,Demistyfikacja rzeczywistości dyskursywnej czyli o pozytywnych stronach statusu migranta w Polsce, w:Migracje międzynarodowe a modernizacja systemu politycznego i społecznego (red. Grażyna Firlit-Fesnak),Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Warszawa 2008, s. 79-9345 E. Czykwin, Stygmat społeczny, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007, s. 37546 Ibidem47 S. Kowalski, M. Tulli, Zamiast procesu. Raport o mowie nienawiści, Wydawnictwo W.A.B., Warszawa 200314