Integracja i dyskryminacja – krajobraz 2009 - Instytut Spraw ...

przedstawione respondentom w odniesieniu do poszczególnych grup narodowych brzmiałonastępująco:Pod wpływem pierwszego odruchu uczuciowego chętnie dopuściłbym członkówposzczególnych ras (jako całą grupę, a nie najlepszych lub najgorszych jej przedstawicielijakich znam) do:1. Bliskiej więzi ze mną poprzez małżeństwo;2. Do mojego kręgu towarzyskiego;3. Na moją ulicę jako sąsiada;4. Do pracy w moim zawodzie, w moim kraju;5. Uzyskania obywatelstwa mojego kraju;6. Jedynie roli turysty w moim kraju;7. Usunąłbym go z mojego kraju. 75Odczuwanie dystansu społecznego dotyczy całej grupy narodowej (a nie pojedynczych jejczłonków) i może również wynikać z trafnej bądź błędnej oceny norm kulturowych, którerespondent może uznać za niekompatybilne z normami kultury własnej. Innymi słowy jeżeliosoba postronna uzna wysoki stopień dystansu społecznego w poszczególnych jegowymiarach za „przesadzony” nie powinna automatycznie wnioskować o „ksenofobii” czy„dyskryminacji”, a zastanowić się nad – głównie podyktowanymi względami kulturowymi –przyczynami takich a nie innych deklaracji respondentów. Przykładowo niechęć respondentawobec zamążpójścia córki za muzułmanina może wynikać z licznych przekazów na tematpozycji kobiet w kulturach muzułmańskich i dalekim uproszczeniem byłoby twierdzenie ocałościowej niechęci do muzułmanów na tej podstawie.W kontekście dyskryminacji imigrantów pojawiają się w dyskursie publicznym takie pojęciajak rasizm, ksenofobia czy nietolerancja. Pojęcia te często stosowane są nietrafnie, dlategowarto w tym miejscu doprecyzować ich znaczenia. Etymologicznie pojęcie „ksenofobii”wywodzi się od greckiego ksenos (obcy, gość) i phobos („strach”, „uporczywy i chorobliwylęk”) 76 . Jak podaje Słownik Wyrazów Obcych, ksenofobia jest to niechęć, wrogość w stosunku75 E. S. Bogardus, Measuring Social Distance, w: Journal of Applied Sociology nr 9 (1925), s. 301; patrz także:P. Szydlak, E. Nowicka, Swoi i obcy. Granice jawne i ukryte, w: Inny obcy wróg. Swoi i obcy w świadomościmłodzieży szkolnej i studenckiej (red. E. Nowicka i J. Nawrocki), Oficyna Naukowa, Warszawa 1996, s. 193; J.Błuszkowski, Stereotypy…, op.cit., s. 8176 Hasło: ksenofobia, w: W. Kopaliński, Słownik wyrazów obcych, op.cit., s. 285; Hasło: fobia, w: Ibidem, s. 17520