Integracja i dyskryminacja – krajobraz 2009 - Instytut Spraw ...

Ciekawym pojęciem jest pojęcie „nietolerancji”. „Tolerować” etymologicznie oznaczawytrzymywać, znosić (od łac. „tolerare”) 91 . Stefan Nowak definiował tolerancję jako „rodzajpostawy typu behawioralnego, której aspekt afektywny i behawioralny przyjmują przeciwnezwroty”. Wiesław Wiśniewski twierdził z kolei, że tolerancja to „umiejętność łączenianegatywnej oceny ludzi lub całych grup oraz jednoczesnego braku gotowości do stosowaniawobec nich ograniczeń lub sankcji” 92 . Według filozofa Józefa Kellera, warunkiem istnieniatolerancji jest fakt, że obiekt tolerowany musi być dla osoby tolerującej przykry, uciążliwy,niesympatyczny, nieakceptowany na poziomie świadomości, przy czym tolerującypowstrzymuje się od usunięcia przyczyny takiej niedogodności 93 . Pojęcie tolerancji wdosłownym rozumieniu odniesieniu do takich cech jak kolor skóry, pochodzenie, narodowośćmoże więc mieć zastosowanie tylko wtedy, kiedy owe cechy traktowane są przez tolerującegojako konieczne do znoszenia, tj. uciążliwe. Ryszard Legutko stwierdza, że pierwotnietolerancja była wynikiem stanu braku szansy na wypracowanie wspólnego stanowiska co dookreślonych kwestii, który jednak nie wykluczał możliwości współpracy poza obszaremkwestii spornej. Jak pisze filozof: „(…) Żydzi nie będą na siłę chrystianizowani, katolicyislamizowani, a muzułmani judaizowani, natomiast wszyscy będą mogli dogadać się naprzykład co do wspólnych zasad polityki podatkowej” 94 . Rozumienie tolerancji wewspółczesnym dyskursie publicznym zaczęło bowiem nie tylko niewchodzenie sobie w drogęna obszarach, na których wypracowanie wspólnego stanowiska nie jest możliwe, ale presję„życzliwej otwartości” w tych obszarach 95 , co uważam za nadużycie semantyczne.91 Hasło: Tolerancja, w: W. Kopaliński, Słownik wyrazów obcych…, op.cit., s. 51592 W. Wiśniewski, Podstawy tolerancji – korelaty i uwarunkowania, w: Studia Socjologiczno-Polityczne, 1964,nr 19, za: P. Szydlak, E. Nowicka, Swoi i obcy. Granice…, op.cit., s. 19093 E. Nowicka, Tolerancja i nacjonalizmy małych narodów. Dylematy pracy antropologa, w: Tolerancja i jejgranice w relacjach międzykulturowych (red. A. Posern-Zieliński), Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2004, s.21794 R. Legutko, Nie lubię tolerancji. Szkice i felietony, Wydawnictwo Arka, Kraków 1993, s. 1095 Ibidem23