Kazimierz M. - Politechnika Radomska

110
WYSTAWY
arteria – Rocznik Katedry Sztuki
czyński, Jonasz Stern i Bogusław Szwacz. Rok później, na II Salonie, Tadeusz Kantor pokazał obraz
Gołębiarze, a uczestniczyli znów Eibisch, Marczyński, Rzepiński, Szwacz, także Jerzy Krawczyk,
Henryk Musiałowicz, Zygmunt Radnicki, rzeźbiarz Alfons Karny. Obok nich radomianie: Wacław
Dobrowolski, Halina Hermanowicz, Halina i Jędrzej Krysińscy, Władysław Mikos, Jan Umiński,
Maciej Wierciński i kilkoro innych.
Tak zaczęła się historia radomskich ogólnopolskich wystaw plastyki nazwanych Salonami Zimowymi
– nowy rozdział w historii radomskiej kultury. Miasto stało się obserwowanym w kraju ośrodkiem
wystaw sztuki. TPSP organizowało wystawy co roku aż do lat 80, kiedy to w stanie wojennym
trudno było zorganizować dużą wystawę na przyzwoitym poziomie (artyści bojkotowali wystawy
w instytucjach państwowych), a potem trudności było tak wiele, że zaprzestano organizowania
tych wystaw. Ostatni, 41 Salon Zimowy Plastyki, pokazany został w r. 1988. W historii Salonów
były okresy wystaw ważnych, ale też wystaw bez znaczenia, lata kryzysu. Tę historię chciałbym
pokrótce przypomnieć.
W katalogach następnych wystaw z lat 40. nie znajdujemy już tak wielu nazwisk zapisanych
w historii sztuki, choć każdego roku uczestniczyli artyści, o których wciąż pamiętamy. W III Salonie
(1948) Krystyna Wróblewska, w IV (1948/9) Rudzka-Cybisowa, Eibisch, Rzepiński, Wróblewska,
Karny, Musiałowicz, w V (1949/50) Stanisław Czajkowski, Geppert, Musiałowicz, Zofia Woźna,
Wróblewska. W jury (jeśli przyznawano nagrody), wówczas i później, brali udział również wybitni
twórcy (np. w r. 1948 Maria Jarema).
Już VI Ogólnopolska Wystawa Zimowa (1950/51) prezentowała prace socrealistyczne. Oto
tytuły obrazów dwojga radomskich malarzy: Tow. Stalin, Redakcja, Lenin w Smolnym (Wacława
Dobrowolskiego) oraz Przodownica nauki, Droga do fabryki i Portret muzyka (Haliny
Krysińskiej). Zapewne malowali te obrazy przekonani, że dzięki temu będą mogli przetrwać
w nowej rzeczywistości i przetrwają organizowane w Radomiu Salony. A jednak artyści mieszkający
w różnych miastach uważali, że wystawy radomskie wyróżniają się korzystnie na tle wystaw
warszawskich, bo pokazywane były na nich również prace, które nie miały charakteru ideologicznej
propagandy. Można było oglądać pejzaże, martwe natury, portrety. W katalogu IX Wystawy
Zimowej Plastyki na pierwszej ilustracji jest portret: Tow. Bolesław Bierut. Prezes Rady Ministrów
– olej, autorstwa Bogackiej Jadwigi, na drugiej Jana Lebensteina Powitanie młodych na Kopalni – olej,
ale na następnych autoportrety i pejzaże, a wśród uczestników wystawy grono artystów młodego
Fot. Jacek Wojciechowski