Kazimierz M. - Politechnika Radomska
Kazimierz M. - Politechnika Radomska
Kazimierz M. - Politechnika Radomska
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
arteria – Rocznik Katedry Sztuki<br />
ich egzystencji, w której najważniejszą rolę odgrywał intelekt. Ornament wydawał się mało znaczącym<br />
dodatkiem do architektury czy ubiorów. Intensywne prace archeologiczne i badania nad<br />
sztuką antyczną zweryfikowały te sądy, zmieniając także wyobrażenia o świecie dawnych Greków<br />
i Rzymian. Patrząc na obrazy dziewiętnastowiecznych akademików, próbujących w artystycznej<br />
wizji oddać właściwy wymiar życia starożytnych, takich jak Jean Auguste Ingres, Lawrence Alma<br />
Taddema czy Henryk Siemiradzki, łatwo możemy zobaczyć jak przepojona i nasycona barwnymi<br />
rytmami była przestrzeń w której bytowali antyczni ludzie. Precyzyjnie malowany, rzeźbiony, modelowany,<br />
uniezależniał się od funkcji praktycznych jakie mu narzucano, stając się nierzadko celem<br />
sam w sobie9 . Stale obecny i pielęgnowany, zaświadczał potrzebach wizualnych starożytnych i ich<br />
stosunku do zmysłowości życia.<br />
Postawa współczesnych artystów wobec ornamentu jest bardzo zróżnicowana i uwarunkowana<br />
wyznawanymi poglądami estetycznymi. Niektórzy uznają go za bardzo ważny czynnik podkreślania<br />
organizacji dzieła, inni, śladem zaleceń modernizmu dążą do jego ograniczenia i redukcji.<br />
Spośród wielu możliwych tu do przytoczenia przykładów zastosowania i stosunku do ornamentu,<br />
najbardziej ciekawy wydaje się przypadek Henri Matisse’a, malarza próbującego przekroczyć uwarunkowania<br />
i ograniczenia swojej<br />
głównej dyscypliny – malarstwa.<br />
Cała jego twórczość była w różny<br />
sposób wypełniona analizą<br />
i wykorzystaniem ornamentu.<br />
W obrazach przedstawiających<br />
martwe natury z początku XX,<br />
ornament pełni funkcje uzupełniającą<br />
wobec głównego motywu<br />
przedstawienia, obramowuje go<br />
i uwypukla elementy figuralne.<br />
Jest więc przykładem stosowania<br />
ornamentu izolowanego. W późniejszych<br />
dziełach, takich jak np.<br />
Harmonia w czerwieni (Deser)<br />
(Ermitaż) z 1908 roku, ornament<br />
roślinny, powtarzany w różnych<br />
wariantach, wykracza poza wyznaczane<br />
mu miejsce przenikając<br />
sobą całe wnętrze obrazu. Pełnię<br />
oddziaływania ornamentalnego na<br />
strukturę dzieła Matisse uzyskał<br />
w kaplicy różańcowej dominikanów<br />
w Vence, gdzie zaprojektowane<br />
przez niego ornamenty – na<br />
podłodze, ścianach, w oknach,<br />
sprzętach liturgicznych przenikają<br />
całą przestrzeń wnętrza kaplicy, Henri Matisse, Wnętrze kaplicy różańcowej dominikanów w Vence, 1950.<br />
tworząc barwne uniwersum połączonych<br />
ze sobą duchowości<br />
i materialności.<br />
9 „Tak na przykład fryz Partenonu umieszczony został tak wysoko, że dla oka obserwatora wygląda jak płaski rysunek.<br />
Piękno, które tak zachwyca nas przy oglądaniu z bliska, mogło więc mieć wartość tylko o tyle, że świadczyło o wierze<br />
artysty, który choć był świadomy, iż ludzkie oko nie dostrzeże doskonałości jego dzieła, rzeźbił je jedynie w przekonaniu,<br />
że ono tam będzie”. O. Jones, dz. cyt., s. 91.<br />
Autor, dr, adiunkt w Katedrze Struktur Przestrzennych i Teorii Sztuki Wydziału Sztuki<br />
Politechniki Radomskiej.<br />
SYMPOZJUM
Change language