Kazimierz M. - Politechnika Radomska

D. G. Rossetti, Święta Katarzyna,
1857 r.
arteria – Rocznik Katedry Sztuki
leżnie od tego, czy jest to piękna suknia, kolorowa krajka czy sznur bursztynu
albo przepaska na biodra. Strój świadczy o statusie społecznym; o
przynależności do danej grupy. Symbolem tej przynależności są wszelkie
rodzaje munduru – wojskowego, harcerskiego, bądź rozumianego jako
strój dla służby. Ponieważ piękno tożsame jest z czymś drogocennym,
posiadanie pięknych przedmiotów świadczy często o zamożności i jest
nobilitujące. Takim symbolem jest na przykład kruszec, z którego wykonana
jest biżuteria. W niektórych społeczeństwach metale szlachetne nosić
mogli tylko ludzie pochodzący z wyższych warstw społecznych. Niżej
urodzeni zastępowali je więc innymi materiałami – brązem, koralami
ze szkła, bursztynu, drewna, gliny bądź rogu. Tak było również w przypadku
Wikingów, u których podział społeczny był wyraźnie zaznaczony.
Społeczeństwo dzieliło się na niewolników (thrall) i ludzi wolnych (karl),
a klasę rządzącą stanowili jarlowie i królowie 8 .
Nawet pobieżny ogląd pozwala stwierdzić, że wartości estetyczne
istnieją w każdej kulturze, chociaż rozumienie ich jest odmienne, zależne
od danej społeczności i czasów. Pewne motywy zdobnicze powtarzają się w różnych cywilizacjach,
czasem niezależnie od „mapy” wędrówki ludów, jak gdyby niektóre wzorce były zakodowane w
człowieku. Potwierdza to teorie, że wszyscy mamy wspólne korzenie kulturowe.
Zestawiając twórczość Prerafaelitów z twórczością Wikingów i Celtów, nie zestawiam więc
dwóch odległych planet, lecz pokazuję, że dążenie do piękna jest wspólne nam wszystkim.
W czasach globalizacji, w których przyszło nam żyć, zanikła większość tradycyjnych rzemiosł,
takich jak tkactwo, garncarstwo, hafciarstwo itd. Powiązane jest to przede wszystkim z kosztami:
większość ludzi, mając do wyboru tańszy przedmiot wykonany fabrycznie, i droższy, wykonany
ręcznie, woli zapłacić mniej, rezygnując z estymy dla oryginalności. Mimo to wciąż jeszcze sztuka
istnieje, i będzie istnieć, może w zmienionej formie, bo człowiek wyraża siebie także przez sztukę.
Warto wierzyć, że piękno nie zaniknie, i warto do niego dążyć.
Bibliografia:
Ałapatow M., Historia sztuki t. 4. Sztuka XVIII i XIX wieku, Warszawa 1968,
Foote P. G., Wilson D. M., Wikingowie, Warszawa 1975,
Hallam E., Bogowie i boginie, Warszawa 1998,
Konopacki A., W kręgu sztuki: Prerafaelici, Warszawa 1989,
Świat Tajemny – Leksykon Magii, Okultyzmu i Parapsychologii, pod red. Cavendisha R., Łódź 1992,
Roesdahl E., Historia Wikingów, Gdańsk 2001,
Sztuka Świata, tom 3, praca zbiorowa, Warszawa 1999,
Wiercińska J. J., Sztuka i książka, Warszawa 1986.
8 Bardzo obrazowo opisuje ten podział pochodzący z VII wieku poemat Pieśni Rígspula. Opisuje on podróż, którą odbył
Ríg – czyli w rzeczywistości bóg Heimdall po przybraniu ludzkiej postaci. (Heimdall – od staroislandzkiego Heimdall
– Początek Wszystkiego lub Heim Dall – Drzewo Świata – w mitologii nordyckiej bóg strzegący Tęczowego Mostu zwanego
Bifrost, będącego wejściem do Asgardu). Najpierw przybył do ubogiej chaty, w której mieszkało wiekowe małżeństwo
– Ai (Pradziad) i Edda (Prababka). Ugościli go, spali w jednym łóżku, a po odejściu Riga urodził im się śniady syn, któremu
nadali imię Thrall – praojciec niewolników. Następnie Ríg zatrzymuje się u kolejnej pary – Afi (Dziadka) i Amma (Babci),
mieszkającej w zadbanym i zamożnym gospodarstwie. Dziewięć miesięcy później rodzi się tam ogorzały syn, którego nazywają
Karl – praojciec ludzi wolnych. Ostatnia wizyta Ríga miała miejsce w okazałym dworze, należącym do Fadir (Ojca)
i Modir (Matki); parze tej urodził się syn o jasnych włosach i o jasnej cerze – Jarl, który spłodził syna o imieniu Konr (co po
dołączeniu ungr tworzy konrungr tj. król) Na tym tekst Pieśni Rigspula się urywa. http://pl.wikipedia.org/wiki/Hajmdal. Za:
E. Hallam: Bogowie i boginie, Warszawa 1998., L. Leciejewicz: Normanowie, Wrocław 1979.
Autorka, absolwentka Wydziału Sztuki Politechniki Radomskiej.
1
SYMPOZJUM