Kazimierz M. - Politechnika Radomska

RZEŹBA
arteria – Rocznik Katedry Sztuki Sztuki
Leszek Golec i Tatiana Czekalska,
Awatar, 1997.
elementów, ceramicznej prostopadłościennej formy i zamkniętego
w niej kształtu oraz podświetlonej kliszy zdjęcia RTG ujawniającego
ukryty kształt, który na zdjęciu jawi się jako intensywnie wydobyty
motyw. Obszar refleksji jaki wywołują elementy składowe prac, tzn.
oschłe formy prostopadłościanów i zdjęcia RTG kieruje nas w stronę
obecności – nieobecnego, myślenia znoszącego wzajemne przeciwstawienie
konceptu i rzeczy, poszukującego tego co zakryte.
Leszek Golec i Tatiana Czekalska swoje bardzo estetyczne formy
tworzą dla ptaków i ludzi (projekt Columbarium 1995) oraz do
chwytania i przesiedlania owadów Awatar 1997. Swoimi realizacjami
uczestniczą oni w dyskusji która dotyczy „świadomości ekologicznej”
charakteryzującej twórczość wielu artystów, często inspirowanej filozofiami
Dalekiego Wschodu. Forma Columbarium uzyskana została
z podziału kuli na cztery ćwierci. Umieszczał je artysta na zewnętrznej
ścianie budynku tak aby tworzyły kolumnę – baterię energetyczną
emitującą promieniowanie kształtu i wibrację dźwięku. Awatary
swoim kształtem przypominają obiekty zaawansowanych technologii
lub rzeźby Brancusiego. Szlachetne materiały użyte do ich wykonania
mają podkreślać wagę ideologii i znaczenie tych form, które same
w sobie mogą wydawać się wtórne, ale nie mają one na celu kontynuowanie
jakiegoś dyskursu sztuki, ale wyrażać życiodajną moc kształtów.
W przekonaniu artystów powołane zostały aby popierać życie w jego
bezpośredniej postaci.
Twórczość Zbigniewa Sałaja podważa nasze wyobrażenie o rzeźbie jako o formie urzeczywistnionej
w twardym tworzywie. Sałaj swoje rzeźby wykonuje z papieru. Małą formę jego rzeźb wymusza
wielkość książek użytych jako materia ale też sensy jakie one niosą. Ich wielkość i proporcje
określa blok wyjściowy, jedna lub kilka książek.
Tak więc przedmiot – książka jest dla artysty
ważna nie tylko dlatego, że jest wpisana w nasze
życie, ale też dlatego, że narzuca pewien rodzaj
koncepcji i rozwiązań. W tej skali mogą kryć
się idee, które są monumentalne. Formy Sałaja,
wykraczają poza utrwalone schematy myślenia
o papierze. Zatraca się w nich pierwotne tworzywo
i objawiają się nieoczekiwane wartości
estetyczne. Powierzchnia rzeźb jest miękka
i aksamitna. Zadrukowany papier występuje
jako przebarwienia w warstwach rzeźby. Powstające
kontrasty w połączeniu z rytmicznym
wymodelowaniem form wywołują wrażenie
ruchu. Zrealizowane w latach 2000-nych obiekty indyferentne pozwalają na zmianę formy. Przedmiot
przestał być statyczny, jego granice ulegają zmianie. Artysta porusza tu jeszcze jeden problem
– somatycznego doznawania materii papieru.
Książka, biblioteka jako źródła inspiracji i intelektualna mapa
świadomych i nieświadomych odniesień, jest figurą określonego
rodzaju wiedzy i dyskursu.
Andrzej Bednarczyk jest artystą o którego twórczości można
powiedzieć, iż we wszystkich materiach w których realizuje
swoje obiekty i instalacje „tkwi kod genetyczny niesiony przez
księgi”. Źródłami inspiracji są też deklarowane przywiązanie do
tradycji, zainteresowania filozoficzne (pisma Platona, Plotyna,
św. Augustyna, a zwłaszcza św. Tomasza z Akwinu) i wynikające
z nich powody twórcze. Andrzej Bednarczyk wykonuje m.in.
„obiekty książkowe” (w odróżnieniu od książki artystycznej).
„Książkowość” książki jest elementem składowym wypowiedzi.
Anielskie żądła 1995, Anatomia aniołów 1998, Księga samowie-
Andrzej Bednarczyk, Anatomia aniołów (frag.),
1998.
Zbigniew Sałaj, Źródło, 1999.
dzy 1996, to obiekty książkowe, z których każdy jest odrębnym,
samodzielnym, różniącym się od siebie wolumenem. Niekiedy