stanje i perspektive u rudarstvu i odrţivi razvoj mining present state ...

Rudarstvo 2011 / Mining 2011UPOTREBA HIDROGEOLOŠKOG MODELA UDUGOROĈNOM PLANIRANJU EKSPLOATACIJE UGLJA NAPOVRŠINSKIM KOPOVIMA RB“KOLUBARA“, LAZAREVACUSAGE OF HYDROGEOLOGICAL MODEL IN LONG-TERM PLANNINGIN COAL EXPLOATATION IN OPEN PIT „KOLUBARA“ LAZAREVACABSTRAKTDejan FilipovićRB "KOLUBARA" d.o.o. LazarevacOvaj rad će pokazati ulogu hidrodinamiĉkog modela u procesu istraţivanja, planiranja i definisanja tehnologijeodvodnjavanja u cilju obezbeĊivanja uslova za otkopavanje uglja na površinskim kopovima RB ―Kolubara‖.Tokom procesa identifikacije sistema, matematiĉki model omogućuje sintezu velikog broja informacija u ciljudobijanja relevantnih atributa sistema. U ovom sluĉaju, sistem je predstavljen kroz širi prostor površinskih kopova sasvim faktorima koji utiĉu na mehanizam kretanja podzemnih voda. Model je uraĊen u softverskom paketu SPRINGpo metodi konaĉnih elemenata, što dozvoljava modeliranje velike površine sa mogućnošću pogušćenja uposmatranim zonama. Tako je dobijen model od 1800 km 2 sa preko milion elemenata. Tako je sada, poredposmatranja uticaja površinskog kopa na podzemne vode, moguće pratiti uticaj jednog površinskog kopa na drugi.To je posebno vaţno pri proceni uticaja površinskog kopa u eksploataciji na kop u otvaranju.TakoĊe, hidrodinamiĉki model će se koristiti i za procenu rizika od zagaĊenja podzemnih voda. Modeliranjetransportnog toka zagaĊivaĉa pomoći će da se poboljšaju mere predostroţnosti i definišu aktivnosti neutralisanjaeventualnog zagaĊenja.Kljuĉne reĉi: hidrodinamiĉki model, PK „Tamnava – Zapadno Polje―, konaĉni elementiABSTRACTThis work will present the role of a graundwater model in research and planning processes, as well as definingdewatering technology in order to assure necesary conditions for coal excavation in open pit PK ―Tamnava -Zapadno polje―. During the system identification process, a mathematical model allows syntesis of great ammount ofdata in order to derivate relevant system attributes. In this particular case system is represented as open pit area withall factors that affect ground water regime.This Model is created with a finite element softwer – SPRING, wichallows modelling large areas with possibility of refining horizontal and vertical mesh in areas of interest. Thus wegot 1.800 km 2 wide model with over one milion elements. Now we can observe not only influence of open pit ongroundwater, but also influence one open pit on other open pit could be measured. It could be very useful to monitorinfluence existent excavation zone to future mine field. Additionally, a hydrodinamical model could be used forenvironmental risks evaluation. Modeling of contaminant transport allows us to improve safety and cleaning actionsin case of polution.Key words: hydrodynamic model, PK „Tamnava – Zapadno polje―, finite elementUVODNE POSTAVKEU cilju definisanja tehnologije odvodnjavanja na površinskom kopu „Tamnava – Zapadno polje― bilo jeneophodno izraditi hidrogeološki simulacioni model.Osnovni zadaci su bili: Upoznavanje sa osnovnim geološkim i hidrogeološkim uslovima Prikupljanje, obrada i klasifikacija dostupnih relevantnih podataka203