stanje i perspektive u rudarstvu i odrţivi razvoj mining present state ...

Rudarstvo 2011 / Mining 2011Geološke karakteristike glavnog ugljenog slojaGlavni ugljeni sloj ( 6 Ng) je najproduktivnija jedinica u Gataĉkom ugljonosnom basenu. Od podruĉjado podruĉja u basenu, pored promjene litologije, u ovom paketu mijenja se i struktura što se ogleda upromjenama debljine paketa, promjenama debljina i rasporeda slojeva uglja, u promjeni odnosaugalj/jalovina i sl. Pored uglja litološki sadrţaj jedinice ĉine ugljeviti, pjeskoviti i glinoviti laporci,ugljevite gline i gline. Ovi sedimenti, centimetarskih do metarskih debljina, preslojavaju se saugljenim slojevima, takoĊe razliĉitih debljina.Osnovni metod istraţivanja uglja u gataĉkom ugljonosnom basenu bio je istraţno dubinsko bušenje sajezgrovanjem. Kod proraĉuna rezervi svih kategorija u Zapadnom polju (prostor PK Graĉanica) podpojmom "ĉist" ugalj podrazumjeva se debljina uglja sa proslojcima jalovine do 0,20 m iz razloga što sena kopu primjenjuje tehnologija selektivnog otkopavanja uglja sa nivoom selektivnosti do 0,20 m. Sviproslojci jalovine debljine manje od ove, otkopavaju se zajedno sa ugljem, a debljine veće od 0,20 m,otkopavaju se selektivno i predstavljaju meĊuslojnu jalovinu koja se u proraĉunima rezervi raĉunazajedno sa ugljem, kao rovni ugalj. Na slici 1 prikazana je struktura ugljenog sloja na PK „Graĉanica″Gacko.Slika 1: Geološka graĊa glavnog ugljenog sloja na PK “Graĉanica” GackoU zapadnom podruĉju, gdje su graniĉni djelovi sa Zapadnim poljem (PK "Graĉanica"), glavni slojponekad u cjelini, katkad samo u pojedinim dijelovima (najĉešće gornjim), ima, generalnoposmatrano, trakast izgled: preslojavanja slojeva uglja sa proslojcima jalovine.Ugalj iz leţišta „Gacko″ kao termoenergetsko gorivoUgalj Gataĉkog ugljenog basena kao energetsko gorivo definisan je putem klasiĉnih imedijatnihanaliza. MeĊutim, rezultati takvih istraţivanja ĉesto odstupaju od onih koji su provjereni u praksi.Istraţivanja kvaliteta uglja su izvedena na naĉin koji nije prilagoĊen zahtjevima selektivneeksploatacije. Pri tome nisu precizno definisane ni partije nisko kaloriĉne vrijednosti, kakve suglinoviti ugalj ili ugljevite gline, koje isto tako smanjuju toplotnu vrijednost uglja. Sve je to direktnouticalo na slabo odvajanje proslojaka jalovine iz uglja i umanjenje njegove toplotne vrijednosti. Dokazza to su istraţivanja kvaliteta uglja na glavnoj deponiji termoelektrane. Na dijagramu zavisnosti354