stanje i perspektive u rudarstvu i odrţivi razvoj mining present state ...

Rudarstvo 2011 / Mining 2011kapacitet pratećih (mlinskih) postrojenja TE je 2 200 000 t/god., minimalna prosjeĉna DTE uglja za tajkapacitet iznosi 8 182 KJ/kg.Osnovni aspekti iskorištavanja postojećih rezervi uglja, u cilju dobijanja kvalitetnog goriva zatermoelektranu zahtjevaju vrlo ozbiljan pristup, kako bi se se dobili adekvatni, maksimalno racionalnitehnološki procesi proizvodnje i sagorjevanja uglja. Imajući u vidu da je ugalj heterogena sirovina, dase iz istog sloja njegov sastav i osobine mogu razlikovati, postoji potreba da se tehnološkim rješenjimai postupcima dobijaju što ujednaĉenije i kvalitetnije karakteristike.Iz tih razloga sva problematika vezana za obezbjeĊivanje garantovanog kvaliteta uglja kao goriva zaTE Gacko, postizanja nominalnog kapaciteta i pouzdanosti rada kotlovskog postrojenja se usmjeravana iznalaţenje tehnoloških rješenja u cilju poboljšanja i ujednaĉavanja kvaliteta otkopanog uglja kojijako varira.Sva dosadašnja razmišljanja išla su prije svega u pravcu izbora optimalne tehnologije naotkopavanju uglja, što podrazumijeva primjenu selektivnog otkopavanja. Ugalj u leţištu Gataĉkogbasena je sloţene geološke graĊe, raslojen znatnim brojem jalovih proslojaka male moćnosti i zbogtoga, veoma nezahvalan u pogledu kvaliteta, za eksploataciju i pripremu za potrebe sagorjevanja utermoelektrani. Primjena rotornog bagera ER-1250 16/1.5, na selektivnom izdvajanju jalovihproslojaka u uslovima Gataĉkog ugljenog basena je do sada bilo skoro nemoguća, jer se ne dobijaugalj odgovarajućeg kvaliteta.Novo tehniĉko rješenje tehnološkog procesa dobijanja uglja na PK "Graĉanica" u Gacku, traţeno je uotkopnim mašinama WIRTGEN SM-3500 i WIRTGEN SM-2100. Tehnologija rada mašine se sastojiu površinskom otkopavanju mineralne sirovine u tankim horizontalnim slojevima, pomoću radnogvaljka sa spiralno rasporeĊenim noţevima.Iako se, u poreĊenju sa rotornim bagerima, radi o mašinamasa velikim mogućnostima u selektivnom radu, one proizvode ipak odreĊene gubitke, jer je praktiĉnonemoguće izdvojiti proslojak jalovine u kosim slojevima, a da pri tome odreĊene koliĉine uglja nebudu otkopane sa njom. Primjena tehnologije otkopavanja sa hidrauliĉnim bagerima kašikarima dalaje najveći efekat selekcije u Gataĉkom ugljenom bazenu u odnosu na druge tehnologije otkopavanja.SELEKTIVNO OTKOPAVANJE UGLJA BAGERIMA KAŠIKARIMAHidrauliĉni bageri kašikari su otkopne rudarske mašine, imaju dobre manevarske sposobnosti iprilagodljivost zahtjevima površinske eksploatacije. Sve radne operacije postiţe hidrauliĉnimprenosom snage, na taj naĉin hidrauliĉni bageri kašikari ostvaruju:- otkopavanje materijala,- podizanje i spuštanje katarke,- pomjeranje nosaĉa kašike,- zaokretanje kašike u vertikalnoj ravni,- otvaranje i zatvaranje kašike.Radni prikljuĉci hidraulike kod hidrauliĉnih bagera konstruktivno su riješeni na takav naĉin da jekašikom bagera kao radnim organom moguće otkopavati materijal iz etaţe prema operativnim iukazanim potrebama. Na taj naĉin hidrauliĉni bageri ispunjavaju osnovne zahtjeve u procesuselektivnog otkopavanja na površinskim kopovima. To znaĉi da rukovaoc bagera ima mogućnostkombinovanog aktiviranja hidrauliĉnih cilindara katarke, hidrauliĉnih cilindara produţne poluge ihidrauliĉnih cilindara kašike. Sve ove kombinacije odvijaju se bez dodatnih napora, uz mogućnostaktiviranja više hidrauliĉnih cilindara istovremeno. Otvaranje i zatvaranje kašike vrši se premazahtjevu i potrebi, što omogućava smanjenje radnog ciklusa bagera, povećanje koeficijenta punjenjakašike i minimalne udare materijala u sanduk kamiona. Zubi kašike bagera mogu se direktnousmeravati u kontakt sa uslojenošću materijala bilo da se radi o nivou ispod, iznad ili sa nivoa stajanjabagera. Na ovaj naĉin se najracionalnije koristi sila rezanja na zubu kašike.356