stanje i perspektive u rudarstvu i odrţivi razvoj mining present state ...

Rudarstvo 2011 / Mining 2011STANJE I PERSPEKTIVE PROIZVODNJE UGLJA U B i HZA POTREBE ENERGETSKOG SEKTORASTATE AND PROSPECTS OF COAL PRODUCTION IN B&HFOR THE ENERGY SECTORCvjetko Jovanović*, Vladimir Bijelić***RiTE Ugljevik a.d. Ugljevik, Republika Srpska, ** Elektroprivreda Republike Srpske- Banja LukaAbstraktElektriĉna energija se u BiH iskljuĉivo proizvodi iz uglja i hidro potencijala. Uĉešće uglja u proizvodnji elektriĉneenergije Bosne i Hercegovine iznosi oko 60%. Drugim rijeĉima ugalj je i dalje vodeći energent za proizvodnjuelektriĉne energije kao i u ukupnom uĉešću potrošene primarne energije svih energetskih resursa. Proizvodnja ugljau BiH ima trend stalnog raste, kao što je sluĉaj i sa proizvodnjom i potrošnjom elektriĉne energije. U sektorueksploatacije uglja posluje 14 rudnika koji uĉestvuju u planovima energetskog bilansa za elektriĉnom energijom utermoelektanama u Tuzli i Kaknju u Federaciji BiH, kao i dva rudnika u Republici Srpskoj, koji obezbjeĊuju ugalj zatermoelektrane Ugljevik i Gacko. Eksploatacija i proizvodnja uglja u rudnicima za sada prate potrebetermoelektrana, koje na godišnjem nivou potroše oko 9,6 miliona tona uglja za proizvodnju elektriĉne i toplotneenergije.Kljuĉne reĉi: ugalj, energija, perspektiva1. SADAŠNJE STANJE RUDNIKA UGLJAGotovo svi rudnici uglja u BiH suoĉavaju se sa neriješenim proizvodnim problemima koji ih dovode uopasnost, ukoliko se ti problemi brzo ne riješe, da neki od njih doţive finansijski krah, prestanakproizvodnje i na kraju zatvaranje. To bi znaĉilo da termoelektrane, bez obzira na svoju pogonskuspremnost, ne bi imale energentsko gorivo za proizvodnju elektriĉne energije. Zašto je to tako? Prvi iosnovni razlog takvog stanja leţi u dosadašnjem poloţaju rudnika i odnosu drţave, kao većinskogvlasnika, prema ovoj vrsti privredne djelatnosti. Nekompetentni partijski kadrovi i poslovne struktureutemeljene zakonom i postavljene po partijskoj i nacionalnoj pripadnosti samo su još više pogoršaliionako teško stanje.U proteklom periodu, a ništa bolje se ne moţe oĉekivati i u narednim godinama, doći će do kašnjenja izaostajanja realizacije strateških razvojnih projekata u rudarstvu i energetici i zbog ograniĉenog pristupamedunarodnim finansijskim izvorima. Drţave u regionu, pa i ostale zemlje iz bivše Jugoslavije postiţubrţi napredak u reformama rudarstva i energetike, jer nisu opterećene unutrašnjim nacionalno-stranaĉkimtrvenjima kao što je to sluĉaj sa Bosnom i Hercegovinom.Kao ilustracija takvog stanja najoĉitije se to moţe potvrditi kroz nekoliko ilustrativnih primjera:1. Današnju Bosnu i Hercegovinu karakteriše dezintegracija sistema i podijeljenost energetskogsektora, kao jednog od najbitnijih vitalnih segmenata u ekonomiji svake zemlje. Disharmonijanadleţnosti i kompetencija u energetskom sektoru Bosne i Hecegovine, koji nikada nije bio unadleţnosti drţave Bosne i Hercegovine nego entiteta, proizvodi veliko kašnjenje, objekivnomogućeg brţeg sveukupnog razvoja i korišćenja podrške meĊunarodnih finansijskih izvora i72