calore tantaque rabie perculsus non erat dubius aliquid etiam de re suaque coniuge tristius profectocogitare. Talium contubernalis epularum taedio fugatus larem reveni m<strong>eu</strong>m."26. Haec recensete pistore iam dudum procax et temeraria mulier exsecrantibus fullonis illiusdetestabatur uxorem: illam perfidam, illam impudicam, denique universi sexus grande dedecus,quae suo pudore postposito torique genialis calcato foedere larem mariti lupanari maculassetinfamia iamque perdita nuptae dignitate prostitutae sibi nomen adsciverit; addebat et talis oporterevivas exuri feminas. Et tamen taciti vulneris et suae sordidae conscientiae commonita, quo maturiusstupratorem suum tegminis cruciatu liberaret, identidem suadebat maritum temperius quietidecedere. At ille utpote intercepta cena, profugus et prorsus ieiunus, mensam potius comiterpostulabat. Adponebat ei propere, quamvis invita, mulier quippini destinatam alii. Sed mihi penitacarpebantur praecordia et praecedens facinus et praesentem deterrimae feminae constantiamcogitanti mecumque sedulo deliberabam, si quo modo possem detectis ac revelatis fraudibusauxilium meo perhibere domino illumque, qui ad instar testudinis alv<strong>eu</strong>m succubabat, depulsotegmine cunctis palam facere.27. Sic erili contumelia me cruciatum tandem caelesti respexit providentia. Nam senex claudus, cuinostra tutela permissa fuerat, universa nos iumenta, id hora iam postulante, ad lacum proximumbibendi causa gregatim prominabat. Quae res optatissimam mihi vindictae subministravitoccasionem. Namque praetergrediens observatos extremos adulteri digitos, qui per angustias cavitegminis prominebant, obliquata atque infesta ungula compressos usque ad summam minutiemcontero, donec intolerabili dolore commotus, sublato flebili clamore repulsoque et abiecto alveo,conspectui profano redditus scaenam propudiosae mulieris patefecit.Nec tamen pistor damno pudicitiae magnopere commotus exsangui pallore trepidantem puerumserena fronte et propitiata facie commulcens incipit: "Nihil triste de me tibi, fili, metuas. Non sumbarbarus nec agresti morum squalore praeditus nec ad exemplum naccinae truculentiae sulpuris teletali fumo necabo ac ne iuris quidem severitate lege de adulteris ad discrimen vocabo capitis tamvenustum tamque pulchellum puellum, sed plane cum uxore mea partiario tractabo. Necherciscundae familiae sed communi dividundo formula dimicabo, ut sine ulla controversia veldissensione tribus nobis in uno conueniat lectulo. Nam et ipse semper cum mea coniugem tamconcorditer vixi ut ex secta prudentium eadem nobis ambobus placerent. Sed nec aequitas ipsapatitur habere plus auctoritatis uxorem quam maritum."28. Tali sermonis blanditie cavillatum deducebat ad torum nolentem puerum, sequentem tamen; etpudicissima illa uxore alterorsus disclusa solus ipse cum puero cubans gratissima corruptarumnuptiarum vindicta perfruebatur. Sed cum primum rota solis lucida diem peperit, vocatis duobus efamilia validissimis, quam altissime sublato puero, ferula nates eius obverberans: "Tu autem," inquit"tam mollis ac tener admodum puer, defraudatis amatoribus aetatis tuae flore, mulieres adpetisatque eas liberas et conubia lege sociata conrumpis et intempestivum tibi nomen adulteri vindicas?"His et pluribus verbis compellatum et insuper adfatim plagis castigatum forinsecus abicit. At illeadulterorum omnium fortissimus, insperata potitus salute, tamen nates candidas illas noctu diuquedirruptus, maerens profugit. Nec setius pistor ille nuntium remisit uxori eamque protinus de sua
proturbavit domo.29. At illa praeter genuinam nequitiam contumelia etiam, quamvis iusta, tamen altius commotaatque exasperata ad armillum revertit et ad familiares feminarum artes accenditur magnaque curarequisitam veteratricem quandam feminam, quae devotionibus ac maleficiis quiduis efficere possecredebatur, multis exorat precibus multisque suffarcinat muneribus, alterum de duobus postulans,vel rursum mitigato conciliari marito vel, si id nequiverit, certe larva vel aliquo diro numineimmisso violenter eius expugnari spiritum. Tunc saga illa et divini potens primis adhuc armisfacinerosae disciplinae suae velitatur et vehementer offensum mariti flectere atque in amoremimpellere conatur animum. Quae res cum ei sequius ac rata fuerat proveniret, indignata numinibuset praeter praemii destinatum compendium contemptione etiam stimulata ipsi iam miserrimi maritiincipit imminere capiti umbramque violenter peremptae mulieris ad exitium eius instigare.30. Sed forsitan lector scrupulosum reprehendes narratum m<strong>eu</strong>m sic argumentaberis: "Vnde autemtu, astutule asine, intra terminos pistrini contentus, quid secreto, ut adfirmas, mulieres gesserintscire potuisti?". Accipe igitur quem ad modum homo curiosus iumenti faciem sustinens cuncta quaein perniciem pistoris mei gesta sunt cognovi. Diem ferme circa mediam repente intra pistrinummulier reatu miraque tristitie deformis apparuit, flebili centunculo semiamicta, nudis et intectispedibus, lurore buxeo macieque foedata, et discerptae comae semicanae sordentes inspersu cinerispleramque eius anteventulae contegebant faciem. Haec talis manu pistori clementer iniecta, quasiquippiam secreto conlocutura, in suum sibi cubiculum deducit <strong>eu</strong>m et abducta fore quam diutissimedemoratur. Sed cum esset iam confectum omne frumentum, quod inter manus opifices tractaverant,necessarioque peti deberet aliud, servuli cubiculum propter adstantes dominum vocabant operiquesupplementum postulabant. Atque ut illis (iterum et) saepicule [et inter] vocaliter clamantibusnullus respondit dominus, iam forem pulsare validius, et, quod diligentissime fuerat oppessulata,maius peiusque aliquid opinantes, nisu valido reducto vel diffracto cardine, tandem patefaciuntaditum. Nec uspiam reperta illa muliere vident e quodam tigillo constrictum iamque exanimempendere dominum, <strong>eu</strong>mque nodo cervicis absolutum detractumque summis plangoribus summisquelamentationibus atque ultimo lavacro procurant, peractisque feralibus officiis, frequenti prosequentecomitatu, tradunt sepulturae.31. Die sequenti filia eius accurrit e proxumo castello, in quod quidem denupserat, maesta atquecrines pendulos quatiens et interdum pugnis obtundens ubera, quae nullo quidem domusinfortunium nuntiante cuncta cognorat, sed ei per quietem obtulit sese flebilis patris sui facies adhucnodo revincta cevice, eique totum novercae scelus aperuit de adulterio, de maleficio, et quem admodum larvatus ad inferos demeasset. Ea cum se diutino plangore cruciasset, concursu familiarumcohibita tandem pausam luctui fecit. Iamque nono die rite completis apud tumulum sollemnibusfamiliam supellectilemque et omnia iumenta ad hereditariam deducit auctionem. Tunc unum laremvarie dispergit venditionis incertae licentiosa fortuna. Me denique ipsum pauperculus quidamhortulanus comparat quinquaginta nummis, magno, ut aiebat, sed ut communi labore victum sibiquaereret.32. Res ipsa mihi poscere videtur ut huius quoque serviti mei disciplinam exponam. Matutino memultis holeribus onustum proxumam civitatem deducere consuerat dominus atque ibi venditoribustradita merce, dorsum insidens m<strong>eu</strong>m, sic hortum redire. Ac dum fodiens, dum irrigans, ceterosque
- Page 1 and 2:
MetamorphoseonLucius Apuleius
- Page 8 and 9:
verberasti, sub qua specie mutari c
- Page 11 and 12:
saeviunt, et sicunde de proximo lat
- Page 13 and 14:
et mittit mihi Byrrhena xeniola por
- Page 15 and 16:
trucidatos per medias plateas videb
- Page 17 and 18:
[26] Commodum noctis indutias cantu
- Page 19 and 20:
Liber III[1] Commodum poenicantibus
- Page 21 and 22:
parvulum quendam sinu tolerans decu
- Page 23 and 24:
Quaecumque itaque commisero huius r
- Page 25 and 26:
[23] "At mihi scelus istud depellan
- Page 27 and 28:
Liber IV1. Diem ferme circa medium,
- Page 29 and 30:
Tremens ad haec et stridenti vocula
- Page 31 and 32:
14. Nec ille tam clarus tamque sple
- Page 33 and 34:
morsibus laceratus ferroque laniatu
- Page 35 and 36: damnisque ceteris vexatum iri praed
- Page 37 and 38: producitur funus, et lacrimosa Psyc
- Page 39 and 40: agebantur. Atque ut est natura redd
- Page 41 and 42: vidimus quae vidisse paenitet, nedu
- Page 43 and 44: 18. Nec diu blandis alimoniarum obs
- Page 45 and 46: mihi poenas, te vero tantum fuga me
- Page 47 and 48: Quo me conferam? Quibus modis steli
- Page 49 and 50: et reginam deorum memorat, inclitis
- Page 51 and 52: Sed Aurora commodum inequitante voc
- Page 54 and 55: disponuntur convulneraris assiduis
- Page 56 and 57: popularium pomparum ovantem, sinu s
- Page 58 and 59: Liber VII1. Vt primum tenebris abie
- Page 60 and 61: 7. Sed cum primum litus Actiacum, q
- Page 62 and 63: eceptam commode parentes sui foveba
- Page 64 and 65: 20. Sed in rebus scaevis adfulsit F
- Page 66 and 67: Interim dum puerum illum parentes s
- Page 68 and 69: invaderent bestias, immittuntur sta
- Page 70 and 71: "Adhuc" inquit "tui fratris meique
- Page 72 and 73: 16. Sed nequissimi fugitivi ductore
- Page 74 and 75: nectit, infantulumque, quem de eode
- Page 76 and 77: Arrepto denique flagro, quod semivi
- Page 78 and 79: Liber IX1. Sic ille nequissimus car
- Page 80 and 81: 7. Nec ille sermoni mulieris defuit
- Page 82 and 83: ungulas multivia circumcursione in
- Page 84 and 85: perfectum desiderium Philesithero l
- Page 88 and 89: incurvus labore deservit, ego tanti
- Page 90 and 91: apto gladio sua miserrimum iuvenem
- Page 93 and 94: Liber X1. Die sequenti meus quidem
- Page 95 and 96: denique miseratione tantaque indign
- Page 97 and 98: ono medico sinuntur aurei, opportun
- Page 99 and 100: 18. Sed prius est ut vobis, quod in
- Page 101 and 102: addito ut sola et sine ullo comite
- Page 103 and 104: prominebant; quem [caduceum] et vir
- Page 105 and 106: Liber XI1. Circa primam ferme nocti
- Page 107 and 108: ordinem recolebam. Nec mora, cum no
- Page 109 and 110: 14. At ego stupore nimio defixus ha
- Page 111 and 112: maxime, quod praeter congruentiam l
- Page 113 and 114: custodiens imaginabor." Ad istum mo