You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
94<br />
voorbereiding om na iets te gooi, van 'n trefskoot en van vere<br />
wat sak, is gesê dat hierdie sake in 'n natuurlike reeks skakel<br />
(vgl. p. 42). En in die opstel van die feitsaak-reekse: spikkelkoei<br />
> stippels-wat-pik, en: kraai > 'n duisend vere<br />
> 'n duisend kraaie > stippels-wat-pik, het ons weer van<br />
hierdie assosiasie-moontlikheid gebruik gemaak, maar steeds<br />
in die wete dat dit die eiesoortige verband-lê van die sprokieswêreld<br />
is is (vgl. p. 54, 56). Maar hierdie assosiatief-verbonde<br />
sake bied in feite gedaantewisselinge aan — ook dit<br />
strook met ons verwagtinge (vgl. p. 23).<br />
Selfs die besondere kousaliteit wat in hierdie wêreld geskep<br />
is, mag ons as die normale op die vlak van die sprokie beskou.<br />
Van der Leeuw, in 'n beskouing van die sprokie as spieël van<br />
die droombewussyn, gee ons daarvoor die leidraad. Trouens,<br />
hierdie beskouing het meer as net een aanrakingspunt met<br />
ons situasie; daarom haal ons dit uitvoerig aan: „Vooreerst<br />
gaat het ons om de eigenaardige wijze, waarop in den droom<br />
de wezens verbonden worden. Men heeft die wel asyntactisch<br />
genoemd om ze van onze syntaxis te onderscheiden. Schijnbaar<br />
zonder verband, althans zonder logisch verklaarbaar<br />
verband, vloeien de gebeurtenissen uit elkander voort, als<br />
beelden, die zich transformeeren. Wij kennen die eigenaardige<br />
,droomcausaliteit' (die géén causaliteit is!) uit onze eigen<br />
droomen en uit die spiegels van het droombewustzijn, die wij<br />
sprookjes noemen. ,Le coq chanta et it était jour', — de<br />
droomwereld is een afgesloten rijk, waarin de dingen anders<br />
samenhangen dan in de wereld van den dag. Het droomleven<br />
heeft geen verleden en geen toekomst, het is geconcentreerd<br />
in het .moment van de handeling... De droomwereld kent<br />
geen tegenstrijdigheden en bekommert zich niet om logischen<br />
18 Ons kan ter illustrasie weer uit Cassirer se beskrywing van die<br />
mitiese denke aanhaal: „Und ebenso wird die Ahnlichkeit hier niemals als<br />
,bloBe' Beziehung, die etwa nur in unserem subjektiven Denken ihren<br />
Ursprung hitte, aufgefaBt, sondern alsbald auf eine reale Identität zuruckgedeutet:<br />
Dinge könnten nicht als ähnlich erscheinen, ohne in ihrem<br />
Wesen irgendwie eins zu sein." Cassirer, a.w., p. 20.