You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
100<br />
vir hul verstaanbaarheid in die konteks afhanklik is van<br />
prekontekstuele kennis. En uit die aard van hierdie drie sake<br />
sou die kennis dan van die folkloris afkomstig moet wees; die<br />
literatuurondersoeker sal genoodsaak wees om die sprokieskenner<br />
ten eerste na die grondstof van hierdie getransponeerde<br />
sprokie te vra, en ten tweede om die onverstaanbare<br />
feitsake in die gedig te annoteer.<br />
§ 3. Gaan ons nou egter die opbou van die wêreld-van-diegedig<br />
na, merk ons dat daarin 'n eie inligtingsdiens opgerig<br />
is. Sekerlik is daar 'n minimum aan eksplikasie van feitsake,<br />
maar die teks gee uiteindelik tog die nodige informasie wat<br />
die problematiese feitsake kontekstueel sinvol maak.<br />
Weliswaar het die die-vorm in die algemeen 'n ,,introduksie"<br />
nodig om die juiste verstandhouding van verstaanbaarheid<br />
tussen spreker en hoorder te skep. Maar daarby „se"<br />
die die-vorm dat die feitsaak waarmee dit verbind is, bekend<br />
en bepaald is. Wanneer die die-vorm by „spikkelkoei" in A<br />
voorkom, is die bekendheid van die feitsaak nie gemotiveer<br />
nie, maar „vanselfsprekend". Maar behalwe in die bepaalde<br />
lidwoord gee die konteks nog meer informasie oor ,,spikkel<br />
saam met kuddes vee het die spikkelkoei op „wonder-<br />
-koei":<br />
baarlike" wyse verskyn; haar uiterlike onderskeidende kenmerk<br />
is gegee in die woordkorpus self; teenoor die ongetelde<br />
menigte van „kuddes vee" het sy in haar enkelheid, haar<br />
„enigheid" uitgestaan; die keuse van die spikkelkoei uit kuddes<br />
vee het aan haar rang verleen bo enige ander lid van die<br />
kuddes. Waar die spikkelkoei reeds in die titel tot sentrale<br />
„karakter" in die daaropvolgende vertelling geantisipeer is,<br />
is dit in die loop van die gebeure bevestig. Die spikkelkoei<br />
was begeerlik vir die verteller (vir die „ek") en vir sy broer;<br />
dit weet ons uit die wraak van die verteller, wat sy broer uit<br />
die weg ruim nadat dié die spikkelkoei „vir hom" gekies<br />
het. Die kraai het ná die gewelddaad „op die spikkelkoei gaan<br />
sit", en die „ek" wou die voël met geweld daarvandaan weg<br />
hê. En in die laaste gedaantewisseling van die vere wat