VEELHEID EN BINDING

18
in die konvensionele geskrewe taal word direkte rede meestal
deur aanhalingstekens gemarkeer. En tog laat die gebruik van
die imperatief die verwagting ontstaan dat hier „woorde in
die mond geneem word," dat daar van direkte rede sprake is.
In laasgenoemde geval is daar drie moontlikhede: 1) „ek"
spreek homself aan; 2) „ek" spreek 'n ander aan; 3) 'n ander
spreek die „ek" aan, en „ek" rapporteer dit in sy vertelling.
Maar nou veronderstel 'n imperatief 'n situasionele of
kontekstueel gegewe feit, nl. wie die aangesprokene is, omdat
die imperatief self nie 'n subjek aangee nie. Watter van
hierdie drie moontlikhede word nou deur die situasie of
konteks gerealiseer?
Ons het hier met 'n situasie te doen waarin alles kán praat,
omdat dit 'n sprokie is! Dit kan die kraai wees, of selfs die
spikkelkoei — wie weet, die duiwel of 'n bose influistering
self. Maar kontekstueel staan vas dat alleen een persoon tot
dusver aan die woord was: „ek", wat implisiet in die eerste
strofe en eksplisiet in die tweede aangedui is. En daar is geen
tipografiese aanduiding dat die spreker verander nie.
Maar verder is C2 ook nie definitief afgesluit nie — deur
die komma aan die einde van die vers word verband aan
wat volg. En wat volg, is 'n voortsetting van die-gegee
met
vertelling, soos in die vorige twee episodes: in A — „toe kies
my broer..."; in B — „toe het 'n kraai... "; nou in C —
„toe sak 'n duisend vere ...".
Ook in die interpunksie is daar dus geen verantwoording
vir die moontlikheid dat ons hier met 'n nuwe spreker te doen
het nie. Netso is daar geen kontekstuele verantwoording dat
'n nuwe persoon binne die aanbod gebring word om hier as
aangesprokene te fungeer nie. Die woorde word deur „ek"
tot homsel f gerig, en die komma wat hierdie imperatiwiese
gedeelte met die res van die sin (met die res van die episode)
skakel, dui aan dat dit nog bowendien deel van die vertelling
uitmaak.
Havers, by 'n bespreking van die vraag, uitroep en aan
vermeld 'n „Selbstapostrophe", wat volgens hom 'n-spreking,