17.08.2013 Views

VEELHEID EN BINDING

VEELHEID EN BINDING

VEELHEID EN BINDING

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

104<br />

verskillende gebiede met „spikkel-" gevorm word (waar die<br />

betekenis van „spikkel-" dan is: „geteken met spikkeltjies of<br />

kolletjies"). 2 Dr. Snijman noem bv. spikkelkapel ('n slangsoort<br />

met spikkels), spikkelkoekoek (met spikkels op vlerke<br />

en stert) as soortgelyke samestellinge; hy meen dat boere wat<br />

met beesrasse of baster-beesrasse te doen het wat dergelike<br />

„tekeninge" toon, gewoon van „spikkelbeeste" of ,,spikkel<br />

praat.<br />

Die samestelling „spikkelbeeste" kom daarnaas voor in 'n<br />

Afrikaanse roman van H. J. Vermaas (Gekrenkte Trots, p.<br />

117) waar die gebruik 'n mens laat aarsel of daar enige<br />

besondere waarde aan hierdie beeste toegeken word of nie.<br />

Die samestelling word naamlik in 'n dialoog tussen 'n blanke<br />

en 'n Swazi gebruik, maar dan binne die vlak van die Swazi<br />

se taalgebruik, soos die betrokke passasie uitdruklik sê:<br />

„En waarom jag die leeu so ver van die trop?" vra Koos<br />

hom lakoniek en sonder die minste sweem van agterdog, in<br />

die kleurryke segswyse so eie aan die Swazi's se taal.<br />

„Die jong leeu dors na die waters waar die gespikkelde<br />

beeste van sy stam kan wei," antwoord die jong terwyl hy<br />

hurk en op sy asgaai bly leun.<br />

„Maar as die spikkelbeeste dors het, waarom loop hul<br />

wagters vooruit in krygsmondering?" vra Koos, en hy beskou<br />

die Swazi aandagtig.<br />

— Die titel van die gedig en die gedig self, waarin van<br />

'n koei as 'n begeerlike, as 'n waardevolle objek sprake is,<br />

laat ons egter vermoed dat dit na 'n sprokie binne 'n kultuurpatroon<br />

sou kon uitwys waarin 'n koei (beeste!) meer dan die<br />

gewone „ekonomiese" waarde het wat, sê, die Afrikaanse<br />

boer daaraan heg. I. Schapera en A. J. H. Goodwin skryf<br />

die volgende in verband met die norme wat die Bantoe het<br />

vir 'n waardevolle bees: „The Bantu languages abound in<br />

terms minutely differentiating cattle according to sex, age,<br />

colour, and shape of horns, and reflecting the intense interest<br />

2 Hierdie gegewens is van dr. Snijman verkry in 'n brief gedateer<br />

1 Julie 1955.<br />

-koeie" sal

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!