Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
104<br />
verskillende gebiede met „spikkel-" gevorm word (waar die<br />
betekenis van „spikkel-" dan is: „geteken met spikkeltjies of<br />
kolletjies"). 2 Dr. Snijman noem bv. spikkelkapel ('n slangsoort<br />
met spikkels), spikkelkoekoek (met spikkels op vlerke<br />
en stert) as soortgelyke samestellinge; hy meen dat boere wat<br />
met beesrasse of baster-beesrasse te doen het wat dergelike<br />
„tekeninge" toon, gewoon van „spikkelbeeste" of ,,spikkel<br />
praat.<br />
Die samestelling „spikkelbeeste" kom daarnaas voor in 'n<br />
Afrikaanse roman van H. J. Vermaas (Gekrenkte Trots, p.<br />
117) waar die gebruik 'n mens laat aarsel of daar enige<br />
besondere waarde aan hierdie beeste toegeken word of nie.<br />
Die samestelling word naamlik in 'n dialoog tussen 'n blanke<br />
en 'n Swazi gebruik, maar dan binne die vlak van die Swazi<br />
se taalgebruik, soos die betrokke passasie uitdruklik sê:<br />
„En waarom jag die leeu so ver van die trop?" vra Koos<br />
hom lakoniek en sonder die minste sweem van agterdog, in<br />
die kleurryke segswyse so eie aan die Swazi's se taal.<br />
„Die jong leeu dors na die waters waar die gespikkelde<br />
beeste van sy stam kan wei," antwoord die jong terwyl hy<br />
hurk en op sy asgaai bly leun.<br />
„Maar as die spikkelbeeste dors het, waarom loop hul<br />
wagters vooruit in krygsmondering?" vra Koos, en hy beskou<br />
die Swazi aandagtig.<br />
— Die titel van die gedig en die gedig self, waarin van<br />
'n koei as 'n begeerlike, as 'n waardevolle objek sprake is,<br />
laat ons egter vermoed dat dit na 'n sprokie binne 'n kultuurpatroon<br />
sou kon uitwys waarin 'n koei (beeste!) meer dan die<br />
gewone „ekonomiese" waarde het wat, sê, die Afrikaanse<br />
boer daaraan heg. I. Schapera en A. J. H. Goodwin skryf<br />
die volgende in verband met die norme wat die Bantoe het<br />
vir 'n waardevolle bees: „The Bantu languages abound in<br />
terms minutely differentiating cattle according to sex, age,<br />
colour, and shape of horns, and reflecting the intense interest<br />
2 Hierdie gegewens is van dr. Snijman verkry in 'n brief gedateer<br />
1 Julie 1955.<br />
-koeie" sal