Verkenning naar de toekomst van het Van ... - AA Planadvies

2 Inhoudelijke oriëntatie
Allereerst neem ik de lezer zo’n vier jaar mee terug in de tijd naar het voorjaar van 2005. De
Provincie Fryslân is het Provinciale Verkeer- en Vervoersplan uit 1999 aan het herzien en
vraagt zich af wat er met de eerder afgesproken ambities rond het Van Harinxmakanaal moet
gebeuren. In dat jaar hebben Provinciale Staten voortvarend vastgesteld dat het kanaal in zijn
geheel moest kunnen worden opgewaardeerd naar CEMT-vaarklasse Va. Een einddatum werd
er niet aan gehangen. Wat zo’n besluit dan precies betekent, wisten de meeste Statenleden
niet, maar het klinkt heel ambitieus en daar wil je als bestuurder graag op afgerekend worden.
Een investeringsbeslissing werd niet genomen en dus kostte het besluit uit 1999 niemand
geld, was de redenering van veel Statenleden.
Maar rekening houden met een mogelijke ontwikkeling betekent nogal wat voor een overheid.
Vanaf 1999 moesten er allerlei ruimtelijke reserveringen gedaan langs het kanaal en kwam bij
nieuwe investeringen steeds de vraag bovendrijven hoe deze moesten worden afgestemd op
de vastgestelde ambitie. En in de praktijk ontstonden er daardoor allerlei problemen: Het
verschil tussen een brug van klasse IV en Va is toch algauw een paar miljoen en die keuze
kan dan niet eenvoudig worden gemaakt. De gemeente Leeuwarden verzette zich tegen het
idee van een opgewaardeerd kanaal en wilde liever meer bebouwing langs het water kunnen
realiseren. En de extra benodigde breedte in de beheerszone langs het kanaal, betekent nogal
wat voor de ontwikkeling van deze bebouwing.
Zo rond 2005 werd de discussie steeds actueler omdat er een aantal concrete
investeringsbeslissingen genomen moesten worden, waarop de positie van het kanaal van
grote invloed was. De Haak om Leeuwarden - het doortrekken van de A31 om Leeuwarden
heen - kwam eindelijk in het stadium dat er zicht op de uitvoering van het project kwam.
Besloten werd om deze weg door middel van een aquaduct onder het kanaal door te leiden,
alleen kon dat op het niveau van de huidige CEMT-klasse IV, of op de vastgestelde ambitie
van klasse Va. Het prijsverschil werd in deze fase al grofweg geraamd op 10-15 miljoen euro.
Juist omdat er nog een veelheid aan andere projecten rondom Leeuwarden zou komen, waren
Provinciale Staten niet in staat hierover een beslissing te nemen.
Mijn opdracht in 2005 was om een analyse te maken waarin het huidige kanaal en de
vastgestelde ambities met elkaar werden vergeleken. Daar zouden nog een paar verrassingen
uit naar voren komen. Bij de vaststelling van het PVVP in 2006 zou de knoop dan doorgehakt
kunnen worden. In de volgende paragrafen zetten we de klok terug naar medio 2005. Daarbij
grijp ik voortdurend terug op studies waarvoor ik namens de Provincie als ambtelijk
opdrachtgever ben opgetreden.
Bij deze opdracht wordt ook de vaarweg via de Boontjes en het IJsselmeer betrokken. Dit
omdat deze route onderdeel uitmaakt van hetzelfde vaarwegsysteem en binnen de doelstelling
een oplossingsvariant specifiek voor Harlingen kan bieden.
De overkoepelende probleemstelling voor de door Ecorys/Grontmij uitgevoerde studie luidde:
Kan de bereikbaarheid van de Westergozone voor de binnenvaart tegen redelijke kosten
vergroot worden?
Dit is de leidende vraag die in de gehele studie op allerlei manieren terugkomt
Afstudeeropdracht Built Environment Pagina 8 19-4-2009
Gert Schouwstra