Nummer 3/2011 (.pdf) - FOD Sociale Zekerheid

PROGRESSIEVE DUALISERING VAN DE BISMARCKIAANSE STELSELS VAN SOCIALE BESCHERMINGcreatie van arbeidsplaatsen en voor het concurrentievermogen; de traditionele“woordvoerders” van de sociale verzekeringen (de sociale partners en in het bijzonderde vakbonden) kunnen belangrijke hervormingen blokkeren. De stelsels voorsociale bescherming, die vroeger werden gezien als slachtoffers, blijken geleidelijkaan een van de voornaamste oorzaken te zijn geworden van de moeilijkheden diezich in Continentaal Europa voordoen, met institutionele hervormingen van desociale bescherming tot gevolg.3. DE INSTITUTIONELE HERVORMINGENDe politieke moeilijkheden die de economische maatregelen van de jaren negentigen de relatieve mislukking daarvan met zich meebrachten (de sociale uitgavenbleven stijgen, de werkloosheidscijfers bleven hoog), hebben de regeringen ertoegebracht om fundamentele institutionele hervormingen van de stelsels voor socialebescherming in overweging te nemen. Vooral de volgende twee belangrijke institutionelekenmerken van de bismarckiaanse stelsels voor sociale bescherming werdenop de helling geplaatst: de financiering door sociale bijdragen en de (formele ofinformele) betrokkenheid van de sociale partners bij het bestuur van de stelsels voorsociale bescherming.Er kwamen nieuwe hervormingen, die in de vergelijkende studies over de socialebescherming vaak terzijde worden gelaten en de funderingen van de bismarckiaansestelsels voor sociale bescherming moesten omvormen: veranderingen in definancieringsmechanismen (verlaging van de sociale bijdragen en verhoging van definanciering door belastingen), in het bestuur van de stelsels en in de hervormingen(verzwakking van de sociale partners en in het bijzonder van de rol van de vakbonden,privatisering of “verstating”).Drie hoofdmechanismen werden gebruikt om een deel van de financiering van desociale bescherming over te hevelen van de sociale bijdragen naar de belastingen:ten eerste krijgt de financiering door de belastingen een grotere rol toegewezenwanneer een regering zich ertoe verbindt om voor de niet op bijdragebetalingberustende prestaties, die voordien door de sociale bijdragen werden betaald, tebetalen; ten tweede hebben heel wat regeringen van Continentaal Europa in hetkader van het werkgelegenheidsbeleid besloten om de werkgevers vrij te stellen vande betaling van een deel van de sociale bijdragen, om de kosten van ongeschooldearbeid te doen afnemen: in dat geval hebben de regeringen, ofwel de werkgeversfiscale tussenkomsten verleend, ofwel de vrijstellingen van bijdragen bij de socialeverzekeringskassengecompenseerd (met andere woorden: ze hebben de sociale bijdragendoor belastingen vervangen); tot slot werden, en dat is ongebruikelijker,echte nieuwe belastingen ingevoerd, ofwel om sociale bijdragen te vervangen,ofwel om nieuwe types van sociale uitgaven te financieren (zie bijvoorbeeld de ContributionSociale Généralisée (Veralgemeende Sociale Bijdrage) in Frankrijk of deÖkosteuer (Ekotaks) in Duitsland) (Manow, 2010).321