Nummer 3/2011 (.pdf) - FOD Sociale Zekerheid

DE HERVORMINGEN VAN DE VERZORGINGSSTAAT IN DUITSLANDOp vergelijkbare wijze vond er een verschuiving plaats in de opvattingen betreffendede macro-economische situatie als voornaamste oorzaak van het werkloosheidsprobleem.De te kleine arbeidsmarkt – ten gevolge van de buitensporige staatsinmengingen de effecten van de collectieve onderhandelingen in heel de sector –werd nu geïdentificeerd als de hoofdoorzaak (Bleses en Seeleib-Kaiser, pp. 110-113,pp. 121-123, 2004). Bijgevolg bestond de oplossing erin, door deregulering destarheid weg te werken en tegelijkertijd de werklozen meer stimulansen te gevenom op jobaanbiedingen in te gaan en striktere sancties op te leggen als ze datweigerden (“hercommercialisering”). Later werd met een tendentieuze interpretatievan “tewerkstellingswonderen” in het buitenland (Nederland, Denemarken), waarreeds een strikter activeringsbeleid werd toegepast, beklemtoond hoe belangrijk hetwas om nog meer wijzigingen door te voeren.Hoewel de officiële ramingen inzake de demografische vergrijzing sinds de wetgevingrond de pensioenhervorming van 1989 nauwelijks verslechtering aangaven,werden ze gezien als alarmerender dan ooit tevoren. Kansgelijkheid tussen generaties– een tot dan toe in het Duitse overleg onbestaand begrip – werd voor heteerst een discussiepunt toen het in 1997 verscheen in de memorie van toelichtingbij het wetsvoorstel voor de pensioenhervorming, die nog datzelfde jaar werdgoedgekeurd (Deutscher Bundestag, 1, 47, 1997). Een dalende vervangingsratiovoor huidige en toekomstige gepensioneerden vond haar legitimatie in de wens omde jongere generaties niet nog meer te belasten. Belanghebbende actoren, zoals definanciële marktsector en beleidsbemiddelaars beklemtoonden argumenten zoals deonhoudbaarheid van het PAYG-pensioenstelsel en de onmogelijkheid om via de eenpijleraanpakeen gepast pensioeninkomen te verstrekken. Op die manier maaktenzij de weg vrij voor de uitbouw van aanvullende pensioenen, door kapitalisatie gefinancierd.Als reactie op de ontoereikendheid van vorige hervormingen schoven deregeringspartijen (en de werkgevers) met veel energie nieuwe interpretatiemodellennaar voren. De sociaaldemocraten, de kleinere oppositiepartijen (de groenenen de linkse PDS) en de vakbonden – geen van hen degelijk voorbereid om deeluit te maken van een sociaal leerproces – keurden deze niet goed. Daarom staptende christendemocraten af van hun engagement voor een sterke verzorgingsstaat,een engagement dat zij tot dan toe hadden gedeeld met de sociaaldemocraten methet oog op de verkiezingen en naar aanleiding van de sterke positie van delabourvleugel van de partij. Vooral onder druk van de liberale partij koos de coalitieregeringeen unilaterale aanpak en zocht niet langer actief naar een compromismet de sociaaldemocraten. Deze laatsten gebruikten de Bundesrat om zo vaakmogelijk beleidsveranderingen te blokkeren. In de periode vóór de federaleverkiezingen van 1998 beloofden ze de “sociale gruwelen” die de christenliberaleregering had ingevoerd, teniet te doen (en ze schaften ook echt een aantal wijzigingenaf onmiddellijk nadat ze aan hun legislatuur waren begonnen). Daarna draaidende christendemocraten de rollen om, toen zij pogingen ondernamen om de hervormingswetgevingvan de rood-groene regering te blokkeren.349