18.06.2013 Views

Livro de Resumos - Dinossauros do Maranhão

Livro de Resumos - Dinossauros do Maranhão

Livro de Resumos - Dinossauros do Maranhão

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Paleontologia 78<br />

Palinoflora paleógena da Formação Itaquaquecetuba,<br />

Bacia <strong>de</strong> São Paulo, Brasil<br />

Danieli Bento-<strong>do</strong>s-Santos 1 , Maria Judite Garcia 2 & Antonio Roberto Saad 1,2<br />

A Formação Itaquaquecetuba, Bacia <strong>de</strong> São Paulo, apresenta litologias constituídas por<br />

espessos pacotes <strong>de</strong> arenitos com lenhos fósseis, e conglomera<strong>do</strong>s e lentes argilosas<br />

orgânicas, ricas em megafósseis <strong>de</strong> folhas e palinomorfos. A microflora aqui abordada<br />

provém <strong>de</strong> uma exposição com 48 metros <strong>de</strong> espessura e 200 metros <strong>de</strong> largura, aflorante<br />

na Minera<strong>do</strong>ra Itaquareia 1, que propiciou a coleta <strong>de</strong> 44 amostras férteis. Foram<br />

i<strong>de</strong>ntifica<strong>do</strong>s 282 tipos <strong>de</strong> palinomorfos relaciona<strong>do</strong>s a angiospermas, gimnospermas,<br />

briófitas, pteridófitas, algas e fungos, sugerin<strong>do</strong> uma <strong>de</strong>posição ocorrida entre o final <strong>do</strong><br />

Eoceno e o início <strong>do</strong> Oligoceno. A paleovegetação neoeocêna é muito diversificada, com<br />

árvores e arbustos <strong>de</strong> angiospermas que caracterizam uma floresta úmida e que inclui<br />

Quadraplanus sp., Acaciapollenites sp., Polya<strong>do</strong>pollenites vancampoi, Bombacacidites<br />

clarus, Bombacacidites spp., Jandufouria seamrogiformis, Ilexpollenites spp.,<br />

Heterocolpites sp. H. incomptus, Perisyncolporites pokornyi, Catinipollis geiseltalensis,<br />

Echiperiporites estelae, Margocolporites vanwijhei, Margocolporites tenuireticulatus,<br />

Margocolporites sp., Myrtaceidites verrucosus, Myrtaceidites spp., Proteacidites <strong>de</strong>haani,<br />

Proteacidites sp. P. rectomarginatus, Proteacidites spp., Psilatricolporites maculosus,<br />

Psilatricolporites operculatus, Salixpollenites sp., Syncolporites lisamae e Syncolporites<br />

poricostatus. As gimnospermas são representadas por Dacrydiumites florinii (presente na<br />

América <strong>do</strong> Sul até o final <strong>do</strong> Oligoceno), Po<strong>do</strong>carpidites marwickii e Po<strong>do</strong>carpidites spp.. A<br />

presença <strong>de</strong> lianas é <strong>do</strong>cumentada pelos grãos <strong>de</strong> pólen Perfotricolpites digitatus<br />

(características <strong>de</strong> borda da floresta) e Tubulifloridites viteauensis e os abundantes<br />

fungos, incluin<strong>do</strong> microthyriaceas, que atualmente vivem associadas a troncos, confirmam<br />

o caráter úmi<strong>do</strong> <strong>do</strong> clima e a presença das florestas. Para este momento terminal <strong>do</strong><br />

Eoceno as poáceas eram pouco expressivas e as ervas terrestres produziam os grãos <strong>de</strong><br />

pólen Psilaperiporites minimus, Scabraperiporites nativensis e Tricolpites reticulatus. Entre<br />

outros ainda estão presentes as plantas produtoras <strong>de</strong> Favitricolporites baculoferus,<br />

Magnaperiporites spinosus, Malvacipollis spinulosa, Psilatricolporites triangularis,<br />

Psilastephanocolpites fissilis, Psilatricolporites costatus, Retitricolporites chubutensis,<br />

Striatopollis catatumbus. Os elementos aquáticos incluem plantas flutuantes livres como<br />

Azolla, Salvinia, Myriophyllumpollenites, Corsinipollenites undulatus, Corsinipollenites sp. C.<br />

oculus-noctis, e algas como Ovoidites parvus, Ovoidites rugulatus e Botryococcus. As<br />

briófitas estão representadas por Reboulisporites fuegiensis e as pteridófitas por<br />

Appendicisporites sp. e Cicatricosisporites <strong>do</strong>rogensis que são plantas terrestres <strong>de</strong> caule<br />

pouco <strong>de</strong>senvolvi<strong>do</strong>, Laevigatosporites ovatus, Verrucatosporites usmensis, e samambaias<br />

como Cyathidites paleospora, Deltoi<strong>do</strong>spora adriennis, Deltoi<strong>do</strong>spora spp.,<br />

Polypodiaceiosporites gracillimus e Polypodiaceiosporites potoniei, entre outras.<br />

Superiormente observam-se mudanças na vegetação, com redução na biodiversida<strong>de</strong> e a<br />

primeira expansão quantitativa <strong>de</strong> Dacrydiumites florinii, e a partir <strong>do</strong> início <strong>do</strong> Oligoceno,<br />

as coníferas irão <strong>do</strong>minar a paisagem. As florestas tornam-se mais típicas <strong>de</strong> climas frios e<br />

provavelmente com perío<strong>do</strong>s <strong>de</strong> menor umida<strong>de</strong>, com Po<strong>do</strong>carpidites sp. associa<strong>do</strong> a<br />

Dacrydiumites florinii. Entre os representantes das angiospermas <strong>de</strong>stacam-se<br />

Myrtaceidites spp., Bombacacidites spp., Beaupreaidites diversiformis, Ulmoi<strong>de</strong>ipites<br />

1 Laboratório <strong>de</strong> Palinologia e Paleobotânica, Universida<strong>de</strong> Guarulhos (UnG), Rua Solda<strong>do</strong> Clau<strong>do</strong>vino Madalena<br />

<strong>do</strong>s Santos, 60 - Vila Almeida - 07020-071, Guarulhos, SP, Brasil.<br />

2 Departamento <strong>de</strong> Geologia Aplicada, Instituto <strong>de</strong> Geociências e Ciências Exatas, Universida<strong>de</strong> Estadual<br />

Paulista Júlio <strong>de</strong> Mesquita Filho (UNESP), Avenida 24A, 1515 - Bela Vista - 13506-900, Rio Claro, SP, Brasil.<br />

E-mails: danieli_bs@yahoo.com.br, mgarcia@ung.br, asaad@prof.ung.br<br />

Paleobotânica

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!