8. Ulusal Pazarlama Kongresi Kongre Bildiri Kitabı - İktisadi ve İdari ...

ozulmalar; hava, su ve gürültü kirliliği, radyoaktif maddelerdenenerji üretilmesi gibi konular ve bunları engelleyici girişimler detüketici yandaşlığının konularıdır (Day ve Aaker, 1997, s.45).Dolayısıyla, tüketici yandaşlığı; özel veya kamu işletmeler iledevlet üzerinde yasal, ahlaki ve ekonomik açılardan baskılaroluşturmak suretiyle tüketiciye yardım etmeye ve onu korumayaçalışan bir sosyal güçtür (Boone ve Kurtz, 1992, s.61). Bir başkatanıma göre, tüketici yandaşlığı; satıcılara nazaran tüketicilerinhaklarının ve etkilerinin çoğaltılması için yürütülen bir sosyalharekettir (Kotler, 1972, s.49).Tüm bu açıklamalardan sonra, tüketici yandaşlığı,işletmelerden, mal/hizmet üretim-satışında ve satış sonrasında tüketicive toplum yararını gözetmelerini isteyen ve devlet tarafından dadesteklenen bir anlayış şeklinde tanımlanabilir.Gelişmiş ülkelerde tüketici yandaşlığının, işletmelerindevamlılığı ve rekabet gücü ile ülke ekonomisine olumlu katkılarıbaşta pazarlama yöneticileri olmak üzere tüm işletme yöneticileritarafından fark edilmiştir (Boone ve Kurtz, 1992, s.31). Tüketicilerinhak ve çıkarlarını korumadan yana bir anlayışı benimseyen işletmeler,tüketicilerin huzur ve güven içerisinde dengeli ve hakkaniyetedayanan bir piyasa içinde alışveriş yapmalarına olanaksağlamaktadırlar. A.B.D.’de 1960’larda tüketiciyi korumahareketlerinin doğal bir sonucu olarak ortaya çıkan “tüketiciyandaşlığı” fikri, 4077 Sayılı Tüketicinin Korunması HakkındakiKanunun 23 Şubat 1995 tarihinde kabul edilmesinden sonraTürkiye’de de önem kazanmaya başlamıştır.Son yıllarda, tüketiciler aleyhine olan haksız uygulamalartüketiciyi koruma yasasının yanı sıra ülke genelinde çağdaş kurumlarve tüketicilerin etkin şekilde örgütlenmeleri ile durdurulmayaçalışılmıştır. Tüketici kuruluşlarının ve bazı tüketicilerin haksız piyasauygulamalarına yönelik itirazları ve bu itirazların çözümüne ilişkintalepleri kamuoyunun ilgisini çekerken, işletmeleri bu sorunları çözmeyönünde mücadeleye davet etmiş ve devletin ilgili kurumlarınıharekete geçirmiştir. Dolayısıyla, işletmeler tüketici hakları vekorunması konularına giderek ilgi göstermeye başlamıştır. Özellikletüketiciler tarafından yapılan itirazların, bazı işletmelerin pazarlama232