Morze Bałtyckie - o tym warto wiedzieć

wód odbywał się najprawdopodobniej w kierunku północno-wschodnim do Morza Białego.
W okresach zmniejszonego dopływu wód poziom jeziora mógł się obniżać na tyle,
że dochodziło do epizodycznych wlewów wód od północy z Morza Arktycznego. Nie były
one jednak na tyle duże, aby zmienić jego słodkowodny charakter.
W przeciwieństwie do powstawania Bałtyckiego Jeziora Lodowego, które odbywało
się stopniowo, jego koniec nastąpił w wyniku katastrofy żywiołowej o ogromnych rozmiarach.
Na obszarze południowej Szwecji pomost lądowy, oddzielający Bałtyk od oceanu,
stopniowo wyłaniał się spod lądolodu. Pomost ten w pewnym momencie uległ przełamaniu.
Nastąpiło to około 10,2 tys. lat temu. Rwąca rzeka ruszyła na zachód, rozmywając
to połączenie doszczętnie, aż do wyrównania poziomu z oceanem. Nastąpiło gwałtowne
obniżenie poziomu wody w jeziorze o 26 metrów. Po wyrównaniu poziomów słone
wody wpłynęły do Bałtyku tworząc Morze Yoldiowe. Morze to było morzem arktycznym
z arktyczną fauną. Jego nazwa pochodzi od małża morskiego Yoldia arctica. Morze
to charakteryzowało się wyraźną strefowością zasolenia. Największe zasolenie występowało
u wylotu powstałego połączenia w rejonie Sztokholmu. W rejonie Głębi Gdańskiej,
która stanowiła zatokę morską, wody były prawie słodkie. Całkowity zanik lodowca na
obszarze skandynawskim, który nastąpił około 8 tys. lat temu i miał związek z ociepleniem
klimatu, spowodował przyspieszenie ruchów izostatycznych, zwłaszcza w części
północnej. Cieśnina łącząca Morze Yoldiowe z oceanem, powoli ulegała spłyceniu
w rezultacie podnoszenia się lądu. W końcu cieśnina przekształciła się w szereg rzek,
którymi spływała woda do oceanu. Wobec braku wlewów wody oceanicznej następowało
wysłodzenie morza, co doprowadziło do powstania słodkowodnego jeziora o zasoleniu
od 0 do 3 PSU.
Zostało one nazwane Jeziorem Ancylusowym od ślimaka Ancylus fluviatilis, który
zamieszkiwał jego przybrzeżne wody. Około 8,9 tys. lat temu dalsze ruchy izostatyczne
spowodowały całkowite zahamowanie odpływu wód. Poziom jeziora podniósł się,
osiągając maksimum około 8,5 tys. lat temu. Wskutek podnoszenia się poziomu wody,
osiągniety został próg Darss na zachód od Rugii i została otwarta droga do Morza
Północnego, do którego wody jeziora wpadały szeroką rzeką. Doprowadziło to do opadnięcia
wody w Jeziorze Ancylusowym. Dodatkowym czynnikiem powodującym regresję
było ostateczne stopienie się pokrywy lodowej na obszarze Skandynawii, które nastąpiło
około 8,5 tys. lat temu, czemu towarzyszyło wyraźne ocieplenie się klimatu.
Wody Morza Północnego zaczęły przenikać do ówczesnego Bałtyku około 8 tys. lat
temu przez cieśniny duńskie. Było to skutkiem eustatycznego podnoszenia się poziomu
oceanu, który znajdował się wtedy około 20 m poniżej obecnego poziomu. W miarę
podnoszenia się poziomu oceanu zwiększyło się połączenie z ówczesnym Bałtykiem i coraz
więcej słonej wody wpływało do tego zbiornika. Spowodowało to wzrost zasolenia
do około 15 PSU. Zbiornik ten został nazwany Morzem Litorynowym od ślimaka Littorina
littorea. Transgresja litorynowa, czyli podnoszenie się poziomu tego morza, sięgnęła
u wybrzeży polskich ponad 4 metry powyżej obecnego poziomu. Było ono cieplejsze
od obecnego Bałtyku i zajmowało większą powierzchnię. Stopniowe podnoszenie się obszaru
cieśnin duńskich było wynikiem wypłycania połączenia z oceanem i zmniejszenia
dopływu wód słonych. W ten sposób powstawało współczesne Morze Bałtyckie.
Obecna faza historii Bałtyku zaczęła się około 2,5 tys. lat temu i nosi nazwę Morza
Mya (od małża Mya). Przedostał się on tutaj, przyczepiony do dna okrętów, najprawdopodobniej
w XVI i XVII wieku z Ameryki Północnej i szybko rozprzestrzenił się
11