Rys. 3.18 Makrozoobentos bałtycki (wg Needona i in. 1985, Żmudzińskiego 1990) 66
puje także w wodach płytkich. Inne szeroko spotykane Isopoda to Jaera spp., Idotea spp., Sphaeroma spp., Asellus aquaticus. Najpopularniejsze Amphipoda to Monoporeia affinis, Pontoporeia femorata i liczne gatunki Gammaridae. Generalnie wszystkie gatunki skorupiaków występujące w Bałtyku mają niewielkie rozmiary. Największe z nich, Decapoda, nie są ani często, ani licznie spotykane. Krewetka bałtycka (Palemon adspersus) osiągająca długość 5–7 cm preferuje przebywanie wśród morszczynu. Na płytkich piaszczystych obszarach powszechnie spotyka się nieco mniejsza garnelę Crangon crangon). Największy z Decapoda krab wełnistoręki (Eriocheir sinensis) osiąga stosunkowo dużą liczebność w zachodniej, słonej części Bałtyku, a krabik amerykański (Rhithropanopeus harrisii) oraz krab brzegowy (Carcinus maenas) pojawiają się również w przyujściowych wodach południowego wybrzeża Bałtyku. Wśród około 20 gatunków bałtyckich wieloszczetów są zarówno swobodnie poruszające się (Antinoella sarsi, Hediste diversicolor, Arenicola marina, Marenzelleria neglecta), jak i osiadłe (Fabricia sabella, Manayunkia aestuarina). Zakres wielkości wieloszczetów ma dużą rozpiętość: od około 2 mm Fabricia sabella do ponad 10 cm Hediste diversicolor czy Arenicola marina. Najpospolitszym wieloszczetem bałtyckim, żyjącym głównie w płytkich wodach i piaszczys<strong>tym</strong> dnie, jest drobny (ok. 6 mm), osiadły Pygospio elegans. Głębsze wody zasiedla Terebellides ströemi, który jest w stanie wytrzymać krótkotrwały brak tlenu, a najbardziej odporny Scoloplos armiger jest spotykany jeszcze przy tak niskiej za<strong>warto</strong>ści tlenu w wodzie, której nie mogą znieść żadne inne gatunki makrozoobentosu. Tylko 3 gatunki, spośród wieloszczetów występujących w Bałtyku, bytują w wysłodzonych wodach Zatoki Botnickiej. Powszechnymi mieszkańcami miękkiego dna strefy przybrzeżnej Bałtyku są drobne (do około 2 cm) skąposzczety. Niektóre gatunki mogą bytować głębiej, tolerując gorsze warunki tlenowe (Clitellio arenarius) lub mocno wzbogacone w detrytus, zanieczyszczone miejsca (Tubifex costatus). W zależności od możliwości przystosowania się organizmów do określonych warunków fizycznych i zasobów pokarmowych siedliska, tworzą one swoiste zespoły o dość specyficznym ilościowym i jakościowym składzie gatunkowym. Gatunkiem, który najczęściej wchodzi w skład różnych zespołów makrozoobentosu jest Macoma balthica (np.: Macoma balthica – Saduria entomon, Scoloplos armiger – Macoma balthica, Macoma balthica – Mya arenaria, Mytilus edulis – Gammarus salinus, ze znacznym udziałem Macoma balthica). Wielkości biomasy i liczebności makrozoobentosu na obszarze Bałtyku są bardzo zróżnicowane. Obok pustyń pozbawionych makrofauny występują miejsca o bardzo wysokiej liczebności (powyżej 20 tys. osobników na m 2 ) i biomasie (powyżej 350 g suchej masy na m 2 ). Różnorodność siedlisk powoduje także, że liczebność i biomasa różni się znacznie (kilka bądź kilkanaście razy) nawet w obrębie tego samego akwenu. Generalną prawidłowością jest jednak obniżanie się biomasy z zachodu na wschód i z południa na północ Morza <strong>Bałtyckie</strong>go (ponad 100-krotny spadek biomasy). Spowodowane jest to przede wszystkim zmniejszeniem liczebności, a ostatecznie brakiem małży w rejonach o bardzo niskim zasoleniu wody (np. w Zatoce Botnickiej 2–3 PSU). Ważnym elementem zoobentosu jest meiobentos. Te bardzo małe organizmy są szeroko rozprzestrzenione we wszystkich rodzajach dna, gdzie bytują tak w przestrzeni między ziarnami, jak i na powierzchni osadu. Liczebność ich sięgać może 1–10 mln osobników na m 2 . Biomasa meiobentosu zmienia się w takim samym układzie geograficznym 67
Change language