Morze Bałtyckie - o tym warto wiedzieć

Rys. 1.3 Wartości temperatury maksymalnej gęstości i temperatury zamarzania dla wód
o różnym zasoleniu
duńskich, stanowiących barierę pomiędzy słonymi wodami Morza Północnego i wodami
Morza Bałtyckiego, głębokość nie przekracza 20 m. Gdyby Bałtyk został odcięty od oceanu,
zamieniłby się w słodkowodne jezioro, gdyż dopływa do niego więcej wody słodkiej
niż wyparowuje. Proces parowania jest najważniejszym procesem, powodującym wzrost
zasolenia w morzach zamkniętych i jeziorach. To czy przeważa opad nad parowaniem
zależy od warunków klimatycznych. Bałtyk położony jest w strefie klimatu umiarkowanego,
znajdującego się okresowo pod wpływem oceanicznym, w którym zaznacza
się niewielka przewaga opadów nad parowaniem. Liczne rzeki wpadające do Bałtyku
są podstawową przyczyną dodatniego bilansu wody słodkiej, czyli przewagi dopływu
wody słodkiej nad odpływem w rezultacie parowania. Nadmiar wody musi znaleźć ujście
do morza, tak jak zdarzało się to w historii Bałtyku. Takim rodzajem „rzeki” są cieśniny
duńskie. Jednak od czasu do czasu, w rezultacie działania zachodnich wiatrów sztormowych,
poziom wody od strony Morza Północnego się podnosi. Rzeka zmienia kierunek
i słona woda wpływa do Bałtyku. Woda ta jest cięższa od wody bałtyckiej i w związku
z tym opada na dno, wypełniając dna basenów. Po paru dniach lub tygodniach poziom
Morza Północnego obniża się i znowu przeważa wypływ wody z Bałtyku. Woda, która
dostała się do Bałtyku, pozostaje jednak na dnie basenów. Powoduje to charakterystyczną
dwuwarstwowość zasolenia i gęstości wody w Bałtyku Właściwym, co tworzy
stałą granicę, pomiędzy wodami bardziej i mniej słonymi, zwaną halokliną. Znajduje
się ona na głębokości 40–60 m w zachodniej i 60–80 m we wschodniej części Morza
Bałtyckiego. Wlewy wody słonej do Bałtyku mają charakter epizodyczny. Trwają one
od paru do kilkunastu dni i zdarzają się czasem co parę miesięcy, a czasem co parę
lub kilkanaście lat. Jest to kluczem do zrozumienia tego, co dzieje się z masą wody
14