Morze Bałtyckie - o tym warto wiedzieć

Rys. 1.8 Mechanizm powstawania upwellingu
Oprócz falowania wiatry wiejące nad powierzchnią morza powodują ruchy wody zwane
prądami dryfowymi lub wiatrowymi. Woda nie porusza się zgodnie z kierunkiem wiatru,
ale pod wpływem siły Coriolisa 1 jest odchylana w prawo (na półkuli północnej) od kierunku,
w którym wieje wiatr. Prądy dryfowe są odpowiedzialne za zjawisko, którego
świadkami są co roku wczasowicze na wielu plażach polskiego wybrzeża od Półwyspu
Helskiego po Kołobrzeg. W słoneczne, gorące dni temperatura wody, która poprzedniego
dnia wynosiła około 20 ℃, spada gwałtownie do 8–10 ℃. Zjawisko to nosi nazwę upwellingu
i jest spowodowane przez wypływanie spod termokliny zimnych wód przy brzegu.
Występuje ono, gdy wieje wiatr wzdłuż brzegu z kierunków wschodnich: od północnodo
południowo-wschodniego. Powoduje on odpływ wód powierzchniowych od brzegu.
W miejsce tych wód napływają zimne wody spod termokliny. Zjawisko to może trwać
kilka a nawet kilkadziesiąt dni i ustępuje po zmianie kierunku wiatru.
Silne wiatry powodują podniesienie wody w strefie brzegowej zwane spiętrzeniami
sztormowymi. W rezultacie podnosi się poziom wody w morzu, co grozi zalaniem
przybrzeżnych obszarów. Zakres zmian poziomu morza wynosi około 3 metrów, czyli
po półtora metra w dół i w górę od stanu średniego, określanego umowną wartością 500
centymetrów. Największy dotychczasowy poziom morza zanotowano 10 lutego 1874 roku
w Kołobrzegu. Wyniósł on 716 cm, a więc ponad 2 metry powyżej stanu średniego.
Obecnie, ze względu na globalne ocieplenie, prognozuje się podniesienie średniego poziomu
oceanów, w tym i Bałtyku, o około 40 centymetrów w ciągu następnych 100 lat. Może
to spowodować zwiększone zagrożenie zalewania strefy brzegowej i wzmożone niszczenie
brzegów (erozję) w czasie silnych sztormów.
1 Siła Coriolisa jest rezultatem wirowego ruchu Ziemi.
20