Morze Bałtyckie - o tym warto wiedzieć
Morze Bałtyckie - o tym warto wiedzieć
Morze Bałtyckie - o tym warto wiedzieć
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
4.2.4 Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne<br />
Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA) są składnikami ropy naftowej,<br />
a także powstają w trakcie spalania paliw kopalnych – węgla kamiennego, ropy naftowej<br />
i produktów ropopochodnych. Najczęściej do środowiska morskiego dostają się<br />
wraz z gazami spalinowymi emitowanymi do atmosfery. Niektóre z nich są syntetyzowane<br />
podczas procesów biochemicznych, a niektóre (jak np.: pochodne dibenzotiofenu)<br />
są wytwarzane wyłącznie przez człowieka. Wśród tych związków najczęściej wymienia<br />
się: naftalen i jego pochodne alkilowe (np: 2-metylonaftalen, 2,6-dimetylonaftalen), antracen<br />
i jego pochodne benzenowe (np.: benzo(a)antracen), fenantren, fluoranten (np.:<br />
benzo(b)fluoranten), chryzen, piren i jego pochodne benzenowe (np.: benzo(a)piren).<br />
W środowisku występują one jako mieszaniny substancji o zróżnicowanym zachowaniu<br />
i stopniu toksyczności. Skład mieszanin jest bardzo zmienny, jako że substancje te podlegają<br />
ciągłym procesom biodegradacji (przez bakterie) i fotoutlenianiu.<br />
Nie wszystkie WWA podlegają bioakumulacji. Najwięcej przypadków wysokich stężeń,<br />
stwierdzono w organizmach filtrujących zawiesinę. Ocenia się, że ryby mają zdolność<br />
metabolizowania niektórych WWA. Największy niepokój budzą właściwości mutaganne<br />
i kancerogenne wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych.<br />
4.2.5 Związki organiczne metali<br />
Najczęściej wymienia się tu związki organiczne rtęci (metylek rtęci) i związki organiczne<br />
cyny: trójbutylocyna (TBT) i trójfenylocyna (TFT). Związki organiczne cyny stosowane<br />
są w farbach i impregnatach, przede wszystkim jako związki antyporostowe.<br />
4.2.6 Źródła dopływu substancji toksycznych do morza<br />
Źródła dopływu substancji toksycznych do morza można podzielić na źródła punktowe<br />
(kolektory ścieków, kominy fabryczne) i źródła rozproszone (rolnictwo, transport).<br />
Rzeki dostarczają związków toksycznych pochodzących przede wszystkim z chemizacji<br />
rolnictwa (stosowania tzw. biocydów). Ścieki przemysłowe i komunalne, gazy fabryczne<br />
i spaliny samochodowe są głównym źródłem metali ciężkich oraz wielu toksycznych<br />
związków organicznych. Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne pochodzą z rozlewów<br />
olejowych na lądzie i morzu oraz z opadu atmosferycznego, głównie jako produkty<br />
spalania węgla kamiennego i paliw wyprodukowanych na bazie ropy naftowej. Skażenie<br />
Bałtyku następuje głównie na skutek dopływu substancji toksycznych z wodami rzecznymi,<br />
ściekami przemysłowymi i komunalnymi oraz poprzez atmosferę.<br />
4.2.7 Metody oceny szkodliwości związków toksycznych<br />
W warunkach laboratoryjnych można określić toksyczność ostrą substancji chemicznej.<br />
W odniesieniu do organizmów wodnych używa się wskaźników LC-50, co oznacza stężenie<br />
letalne (śmiertelne) dla 50 % badanych organizmów i LC-0, oznaczające stężenie<br />
maksymalne, nie wywołujące skutków śmiertelnych w czasie specyficznym dla poszczególnych<br />
gatunków. Skutków działania trucizny w warunkach laboratoryjnych nie można<br />
w sposób prosty i jednoznaczny przenieść na skutki działania w środowisku naturalnym.<br />
97
Change language