voved vo teorijata na mno@estvata i matemati^kata logika
voved vo teorijata na mno@estvata i matemati^kata logika
voved vo teorijata na mno@estvata i matemati^kata logika
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Vo o<strong>vo</strong>j slu~aj o e bi<strong>na</strong>r<strong>na</strong> operacija, -1 e u<strong>na</strong>r<strong>na</strong>, a e e neutralniot<br />
element <strong>na</strong> grupata. (Da zabele`ime deka iako <strong>vo</strong> o<strong>vo</strong>j kurs poimot grupa ne e<br />
definiran, toj e obrabotuvan <strong>vo</strong> kursot po matematika za prva godi<strong>na</strong> <strong>vo</strong><br />
srednite u~ili{ta.)<br />
Postojat formuli koi{to se to~ni <strong>vo</strong> sekoja struktura <strong>vo</strong> koja{to<br />
mo`at da se interpretiraat. Vakvite formuli gi vikame logi~ki to~ni<br />
formuli.<br />
Na primer A(x)∨¬A(x) e logi~ki to~<strong>na</strong> formula.<br />
Logi~ki to~nite formuli se zakoni <strong>na</strong> "formalnoto<br />
mislewe".<br />
Za formulata A velime deka e kontradiktor<strong>na</strong> ako ¬A e logi~ki<br />
to~<strong>na</strong> formula, a za formulata B velime deka e logi~ka posledica od formulata<br />
A ako A⇒B e logi~ki to~<strong>na</strong> formula.<br />
Spored ova, ed<strong>na</strong> formula A ne e logi~ki to~<strong>na</strong> akko mo`e da<br />
se <strong>na</strong>jde interpretacija takva {to soodvet<strong>na</strong>ta iskaz<strong>na</strong> funkcija<br />
da ne bide to~<strong>na</strong>.<br />
Da <strong>na</strong>vedeme nekoi oz<strong>na</strong>ki. Ako A e formula takva {to strukturata<br />
D e model za A, toga{ pi{uvame D╞═A. Ako pak A e logi~ki to~<strong>na</strong> formula,<br />
toga{ pi{uvame ╞═A.<br />
Ve`bi 3.5.1:<br />
1. Da se poka`e deka slednite formuli ne se logi~ki to~ni:<br />
(a) (((∀x) A 1 1<br />
(x)) ⇒((∀x) A 1 2<br />
(x))) ⇒((∀x)( A 1 1<br />
(x) ⇒ A 1 2<br />
(x))).<br />
(b) ((∀x) ( A 1 1<br />
(x) ∨ A 1 2<br />
(x)) ⇒(((∀x) ( A 1 1<br />
(x)) ∨ ((∀x) A 1 2<br />
(x))).<br />
2. Da se <strong>na</strong>jdat s<strong>vo</strong>jstvata ili relaciite opredeleni so slednive<br />
formuli i interpretacii:<br />
(a) [(∃u) A 2 1<br />
( f 2 1<br />
(x,u),y)]∧[(∃v) A 2 1<br />
( f 2 1<br />
(x,v),z)], kade {to domenot D e<br />
mno`est<strong>vo</strong>to celi broevi, A 2 1<br />
(u,v) oz<strong>na</strong>~uva u=v, a f 2 1<br />
(u,v), uv;<br />
(b) (∃x 3 ) A 2 1<br />
( f 2 1<br />
(x 1 ,x 3 ),x 2 ), kade {to domenot D e mno`est<strong>vo</strong>to<br />
pozitivni celi broevi, A 2 1<br />
(u,v) oz<strong>na</strong>~uva u=v, a f 2 1<br />
(u,v), uv.<br />
3.6. Jazici od prv red<br />
Vo slu~aj <strong>na</strong> iskaznoto smetawe, tablicite <strong>na</strong> vistinitost obezbeduvaat<br />
efikasen metod za proverka dali dade<strong>na</strong> formula e tavtologija. Vakov<br />
metod ne e pogoden koga se raboti za formal<strong>na</strong>ta teorija <strong>na</strong> predikatnoto<br />
130