voved vo teorijata na mno@estvata i matemati^kata logika
voved vo teorijata na mno@estvata i matemati^kata logika
voved vo teorijata na mno@estvata i matemati^kata logika
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
3.7. S<strong>vo</strong>jstva <strong>na</strong> jazicite od prv red<br />
7.1 o Sekoja formula A od teorija od prv red, koja{to e primerok <strong>na</strong><br />
tavtologija e teorema i mo`e da se doka`e samo so pomo{ <strong>na</strong> aksiomite<br />
(1) - (3) i MP.<br />
Dokaz: A se dobiva od tavtologija W so zame<strong>na</strong> <strong>na</strong> nekoi iskazni<br />
promenlivi so formuli. Bidej}i sekoja tavtologija e teorema <strong>na</strong> iskaznoto<br />
smetawe, postoi dokaz <strong>na</strong> W <strong>vo</strong> L. Vo o<strong>vo</strong>j dokaz, ako se izvr{at istite<br />
zameni kako <strong>vo</strong> W za dobivawe <strong>na</strong> A, a onie iskazni promenlivi {to ne se<br />
javuvaat <strong>vo</strong> W se zame<strong>na</strong>t so proiz<strong>vo</strong>l<strong>na</strong> formula, se dobiva niza formuli<br />
koja{to e dokaz <strong>na</strong> A <strong>vo</strong> K. O<strong>vo</strong>j dokaz gi koristi samo aksiomite (1) - (3) i<br />
MP. ■<br />
Primer:<br />
1. Ako A e formulata B ⇒B, kade {to B e formula <strong>vo</strong> <strong>teorijata</strong> K,<br />
toga{ A e teorema <strong>vo</strong> K.<br />
7.2 o Teorijata K <strong>na</strong> predikatnoto smetawe e neprotivre~<strong>na</strong>.<br />
Dokaz: Za sekoja formula A od K neka so h(A) e oz<strong>na</strong>~en izrazot<br />
dobien od A so bri{ewe <strong>na</strong> site kvantifikatori i termi <strong>vo</strong> A (zaedno so<br />
pridru`nite zagradi i zapirki). Na primer, h((∀x) A 2 1<br />
(x, y)⇒ A 1 1<br />
(z)) e A 2 1<br />
⇒<br />
A 1 j<br />
1<br />
. Spored toa h(A) e iskaz<strong>na</strong> formula <strong>vo</strong> koja{to simbolite A i igraat<br />
uloga <strong>na</strong> iskazni promenlivi. Jasno e deka h(¬A) =¬(h(A)), a h(A ⇒B) = h(A)<br />
⇒h(B). Pri ova sekoja aksioma od vidot (1) - (5) se transformira <strong>vo</strong><br />
tavtologija. Ova tvrdewe e jasno za aksiomite (1) - (3). Aksiomata (4) se<br />
transformira <strong>vo</strong> tavtologija od oblik B ⇒B, a (5) <strong>vo</strong> tavtologija od oblik<br />
(D ⇒E) ⇒(D ⇒E).<br />
Ako h(A) i h(A ⇒B) se tavtologii, toga{ i h(B) e tavtologija.<br />
Ako pak h(A) e tavtologija, toga{ i h((∀x)A)=h(A) e isto taka<br />
tavtologija. Z<strong>na</strong>~i, h(A) e tavtologija sekoga{ koga A e teorema <strong>vo</strong> K. Ako<br />
postoi formula B od K taka {to i B i ¬B se teoremi <strong>na</strong> K, toga{ se dobiva<br />
deka h(B) i ¬h(B) se tavtologii, {to protivre~i <strong>na</strong> neprotivre~nosta <strong>na</strong><br />
iskaznoto smetawe. ■<br />
7.3 o (Teorema za kompletnost). Ed<strong>na</strong> formula od K *predikatnoto<br />
smetawe) e teorema akko e logi~ki to~<strong>na</strong> formula. ■<br />
133