recenzje - Portret

ecenzje
Kruczyński nie tylko odtwarza własną drogę do zostania
myśliwym i do porzucenia ostatecznie polowań. Próbuje
zrozumieć – siebie sprzed lat, swojego ojca, kolegów, obecnych
znajomych, którzy ciągle w tym procederze uczestniczą.
By pojąć, co ludzi pcha do mordowania dla rozrywki,
przeprowadza szereg rozmów. Łowczy wojewódzki Piotr
Ławrynowicz zwraca uwagę na postępującą banalizację
polowań. Potencjalnym myśliwym nie zależy na zrozumieniu
przyrody i doświadczeniu trudu tropienia zwierzyny, chodzi
tylko o łatwość i skuteczność zdobywania zabitych przez siebie
zwierząt. Psychoterapeuta Wojciech Eichelberger akcentuje
m.in. konieczność empatii i potwierdza rozpoznanie autora
kojarzącego polowania z próbą dowartościowania męskości.
Anna Dodziuk, terapeutka, interpretuje myśliwstwo w
kontekście trwania w nałogu. Jednocześnie mocno zaznacza
fakt, że współczesna kultura wspiera istnienie nałogów.
Szczególnie poruszająca jest rozmowa z żonami myśliwych –
Małgorzatą Szczygieł-Reutt i Małgorzatą Grabarczyk. Obie
kobiety opowiadają o samotności i o poczuciu odrzucenia –
rodzina zdaje się być zawsze na drugim miejscu po polowaniu.
Kruczyński rozmawia też z mistrzynią zen, Sensei Sunyą
Kjolhede, oraz z ekolożką i wegetarianką, Ruth Rosenhek.
Ostatnia rozmowa zamieszczona w książce rozszerza zakres
śmierci zadawanej przez ludzi zwierzętom. Bożena Montwiłł,
lekarka weterynarii w Szwecji, opowiada o masowym
praktykowaniu usypiania kotów i psów. Powody, którymi
tłumaczą ludzie swoją decyzję skazania zwierzęcia na śmierć,
są bardzo różne – choroba, zanieczyszczanie mieszkania,
alergia na sierść czy nawet... wyjazd na wakacje. Świadectwo
Montwiłł poraża. Zwierzęta zabijane tu są nie dla rozrywki czy
przyjemności jak w trakcie polowania, ale dla własnego spokoju,
z pozornej troski, z chęci uniknięcia obcowania z cierpieniem.
Śmierć zamienia się tu w cywilizacyjne, ale jakże barbarzyńskie
w rzeczywistości, rozwiązanie. Warto w tym miejscu przytoczyć
liczby, które podaje rozmówczyni Kruczyńskiego: „[...]
przeciętnie wykonywałam dwa uśpienia dziennie. Pracuję
cztery dni w tygodniu, mam osiem tygodni urlopu w roku. To
daje mniej więcej trzysta sześćdziesiąt uśpień rocznie. Pracuję
szesnaście lat i ostrożnie licząc, uzyskujemy wynik około sześciu
tysięcy zabitych zwierząt” (s. 262). Eutanazja zwierząt, tyle
że nie na ich życzenie, ale mocą władzy człowieka, odsłania
obecność w naszym życiu tej śmierci, którą wypieramy z
pamięci, której nie chcemy dowartościować i wreszcie którą
nazbyt często bagatelizujemy, mówiąc, że „to tylko zwierzę”.
W książce Zenona Kruczyńskiego zwierzęta są
mordowane, zabijane, ich śmierć jest zawsze zetknięciem
się z ostatecznością. Zwierzę – choć przywykliśmy do tego
określenia – nie zdycha, ono umiera i tak samo jak człowiek
rozpaczliwie pragnie przetrwać. Człowiek, który obojętnieje na
śmierć zwierząt, odsuwa się też od ludzi. Jeśli rozrywką jest dla
niego cierpienie żywych stworzeń, jego człowieczeństwo staje
pod znakiem zapytania. Kruczyński nie próbuje nawracać, choć
znajdziemy w jego książce także refleksję na temat św. Huberta,
patrona myśliwych. Autor przypomina swoje zaskoczenie, gdy
odkrył, że Hubert został świętym dopiero wówczas, jak przestał
polować i zabijać. „Farba znaczy krew” jest opowieścią o takich
ludzkich wyborach, które pod powierzchnią honoru, męskości,
odwagi, kryją śmierć, cierpienie, tchórzostwo i okrucieństwo.
To trudna lekcja, bo wobec tej książki
nie da się przejść obojętnie. Jej
lektura fizycznie boli.
Zenon Kruczyński,
Farba znaczy krew,
Wyd. słowo/obraz terytoria,
Gdańsk 2008.
115