Pełny tekst(9,2 MB) - Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa w ...

Aktualne i perspektywiczne możliwości produkcji nasion roślin strączkowych w Polsce
119
zaznaczyć, że największe zmniejszenie powierzchni upraw nasiennych roślin strączkowych
w latach 90. ubiegłego stulecia nastąpiło w 1993 roku. Ten niekorzystny kierunek
został zahamowany na plantacjach nasiennych łubinów w latach 1997 i 1998.
Jednak powszechnie występująca antraknoza w latach 1998–2001 istotnie ograniczyła
produkcję materiału siewnego wszystkich gatunków łubinów. Należy przypuszczać,
że występujące niekorzystne zjawisko zmniejszenia się produkcji materiału kwalifikowanego
może spowodować pogorszenie jakości biologicznej nasion zależną od stopnia
kwalifikacji, co w konsekwencji może spowodować dalsze obniżenie plonu.
25
(tys ha)
20
15
10
5
0
1990 1992 1994 1996 1998 2000 2002 2003 2004 2005 2006 2007
bobik łubiny groch
lata
Rys. 3. Powierzchnia plantacji nasiennych roślin strączkowych w Polsce
Źródło: Księżak J., 2004 (21) i Lista… (27).
Produkcja i bilans nasion
Powierzchnia uprawy oraz niezbyt wysokie i bardzo zmienne w latach plony determinują
krajową produkcję nasion roślin strączkowych. Pozycja Polski jako producenta
nasion roślin strączkowych jest zmienna, bowiem zbiory nasion wahały się od ponad
550 tys. ton w 1991 roku do około 288 tys. ton w roku 2007 (rys. 4). Nasiona
roślin strączkowych wykorzystywane są przede wszystkim jako cenna pasza oraz
wartościowy składnik diety człowieka. W skali światowej na paszę przeznacza się
ponad 11 mln ton, a na cele spożywcze prawie 37 mln ton nasion roślin strączkowych
(4). Występuje duże zróżnicowanie sposobu wykorzystania nasion w zależności od
rejonu świata. W krajach biednych prawie 100% produkowanych nasion przeznacza
się na pożywienie dla ludzi – spożywa się je w prostej, mało przetworzonej postaci (4).
Natomiast w krajach wysoko rozwiniętych wykorzystanie nasion w żywieniu człowieka
jest zdecydowanie mniejsze i spożywa się je w znacznej części w postaci przetworzonej
– mąka dodawana do pieczywa, makarony, chipsy, mleko lub dodatek do
produktów mlecznych (4).