Pełny tekst(9,2 MB) - Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa w ...

S T U D I A I R A P O R T Y IUNG - PIB
ZESZYT 14 2009
207
Stefan Pruszyński
Instytut Ochrony Roślin - PIB w Poznaniu
STAN OBECNY I PRZEWIDYWANE KIERUNKI ZMIAN
W OCHRONIE ROŚLIN DO ROKU 2020
Wstęp
Ochrona upraw przed szkodnikami, chorobami i chwastami towarzyszyła człowiekowi
od początku jego rolniczej działalności, a potwierdzenie tego znajdujemy w najstarszych
dostępnych materiałach piśmiennych (6). W sposób bardzo prymitywny,
wykorzystując dostępne surowce (popiół, wino, ziemię okrzemkową), rolnik starał się
chronić uprawy i zebrane plony, a brak wiedzy często doprowadzał do traktowania
pojawu chorób i szkodników jako ,,kary Bożej”. Jeszcze w XX wieku inż. A. Kuryło,
kierownik Stacji Ochrony Roślin Wielkopolskiej Izby Rolniczej, w sprawozdaniu z działalności
Stacji za rok 1926 pisał, że parę przesyłek do Stacji wpłynęło od rolników
małorolnych, którzy do niedawna przyjmowali choroby roślin jako ,,dopust Boży, któremu
przeciwdziałać nie tylko nie wypadało, ale i na nic by się nie zdało”. Nad organizmami
szkodliwymi odbywały się też sądy i zapadały wyroki (83).
Dynamiczny rozwój ochrony roślin miał miejsce dopiero w drugiej połowie XIX w.,
a było to wynikiem zarówno odkryć naukowych, jak i masowego wystąpienia chorób
roślin (zaraza ziemniaka w Irlandii, choroby zbóż w Niemczech), co doprowadziło do
masowej emigracji z Europy do Ameryki Północnej oraz śmierci głodowej tysięcy
osób. Równolegle rozwijały się metoda chemiczna (odkryta wtedy ciecz bordowska
jest stosowana do chwili obecnej), biologiczna (introdukcja owadów pożytecznych w
ślad za zawleczonymi szkodnikami), a także kwarantanna. Rozpoczęto też zbiór danych
o występowaniu i nasileniu występowania najważniejszych chorób
i szkodników.
Pierwsza połowa XX wieku to bardzo intensywny rozwój badań w zakresie ochrony
roślin oraz rozwój służby ochrony roślin, organizującej i nadzorującej akcje zwalczania
organizmów szkodliwych, w tej liczbie kwarantannowych, prowadzącej obserwacje
nad występowaniem chorób i szkodników, a także doradztwo i upowszechnianie
wiedzy. W tym okresie wydawane są też akty prawne stanowiące podstawę działań
w ochronie roślin. Prawdziwym przełomem w ochronie roślin stały się lata po
II Wojnie Światowej, kiedy to po stwierdzeniu owadobójczych właściwości DDT
i syntezie kilku innych substancji aktywnych rozpoczęła się masowa produkcja chemicznych
środków ochrony roślin.