Pełny tekst(9,2 MB) - Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa w ...

194
Mariusz Fotyma, Janusz Igras, Jerzy Kopiński
W takim ujęciu dysponujemy danymi dotyczącymi zużycia nawozów azotowych na
1 ha użytków rolnych, brakuje natomiast danych o rozdysponowaniu nawozów pod
poszczególne rośliny lub grupy roślin, w tym pod zboża. Aby uzyskać takie (przybliżone)
dane posłużono się współczynnikiem preferencji zużycia nawozów azotowych
pod zboża. Współczynnik preferencji jest to stosunek zużycia nawozów na 1 ha uprawy
zbóż do ich zużycia na 1 ha użytków rolnych. W 7 krajach UE-16, w tym
w Polsce, współczynnik ten był bliski wartości 1,1. Zakładając, że współczynnik preferencji
nie wykazuje zróżnicowania regionalnego przyjęto, że na 1 ha uprawy zbóż
zużywa się w Polsce o 10% więcej azotu niż na 1 ha użytków rolnych (tab. 4). Poza
dawkami nawozów azotowych na wielkość plonów zbóż wpływają warunki naturalne
oraz inne czynniki agrotechniczne. Jako miarę zróżnicowania warunków naturalnych
przyjęto wskaźnik waloryzacji gleb i udział gleb silnie zakwaszonych, a jako miarę
pozostałych czynników agrotechnicznych zużycie azotu w nawozach naturalnych oraz
udział zbóż w strukturze zasiewów (tab. 4).
Pomiędzy zużyciem nawozów azotowych i wielkością plonów zbóż występuje dosyć
ścisła korelacja (r = 0,55); (rys. 5). Poniżej dolnego przedziału ufności prostej
regresji pozostają województwa: lubuskie (LUS), łódzkie (LOD), podlaskie (PDL),
mazowieckie (MAZ) i warmińsko-mazurskie (WAR). Województwa te mają niesprzyjające
warunki naturalne do produkcji zbóż. Wskaźnik waloryzacji rolniczej przestrzeni
produkcyjnej jest w tych województwach niższy, a wskaźnik zakwaszenia gleb wyższy
od średniego dla kraju (tab. 4). Powyżej górnego przedziału ufności pozostają
natomiast województwa dolnośląskie (DLN) i opolskie (OPL). Uzyskuje się tutaj duże
plon ziarna (t · ha -1 )
kg N · ha -1
Rys. 5. Zależność pomiędzy wielkością dawek nawozów azotowych i plonami ziarna zbóż
w województwach w Polsce
Źródło: opracownie własne.