Pełny tekst(9,2 MB) - Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa w ...

S T U D I A I R A P O R T Y IUNG - PIB
ZESZYT 14 2009
71
Wojciech Nowacki
Zakład Agronomii Ziemniaka
IHAR Oddział w Jadwisinie
STAN AKTUALNY I PERSPEKTYWY PRODUKCJI ZIEMNIAKA
W POLSCE DO ROKU 2020
Wstęp
Ziemniak (Solanum tuberosum L.) należy obok pszenicy, ryżu i kukurydzy do
czterech gatunków wśród roślin uprawnych decydujących o wyżywieniu ludności
świata. Jest uprawiany na wszystkich kontynentach i prawie we wszystkich krajach.
Całkowita powierzchnia uprawy ziemniaka w świecie wynosi obecnie około 20 mln
ha, a zbiory corocznie przekraczają 300 mln ton (2). W przeszłości ratował on przed
głodem wiele społeczeństw, a i obecnie stanowi podstawowe pożywienie ludności
w wielu krajach świata. Spośród wszystkich gatunków roślin rolniczych z ziemniaka
uzyskuje się najwięcej energii z jednostki powierzchni w ciągu jednego dnia wegetacji
(23). Jest warzywem bardzo bogatym w węglowodany i zawierającym dużo witaminy
C oraz cenne pod względem składu aminokwasowego białko. Posiada również właściwości
zasadotwórcze i doskonale komponuje się w menu z wieloma innymi potrawami
spożywanymi przez ludzi.
Ziemniak jest także doskonałym surowcem dla krochmalnictwa przy produkcji skrobi
o unikatowych i specyficznych właściwościach użytkowych, jest surowcem dla gorzelnictwa
oraz bardzo popularny w przetwórstwie spożywczym, wykorzystywany do
produkcji frytek, chipsów i suszy. Jest także bardzo wartościową paszą, chociaż ostatnio
coraz rzadziej stosowaną z uwagi na relatywnie wysokie koszty związane z jego
uprawą w porównaniu ze zbożami.
Ziemniak odgrywa bardzo ważną rolę w kreowaniu zrównoważonych systemów
produkcji w rolnictwie. Jako gatunek należący do roślin okopowych jest cennym przedplonem
dla uprawy wielu innych gatunków, zwiększa produktywność ogólną płodozmianów
oraz utrzymuje glebę w dobrej kulturze rolnej (3, 6).
Ziemniak jest jednocześnie gatunkiem trudnym w uprawie i przechowywaniu zebranego
plonu. Rośliny ziemniaka są w okresie wegetacji narażone na wiele chorób
i szkodników. Do wytworzenia plonu bulw potrzebuje znacznych ilości opadów, a bulwy,
które zawierają dużo wody trudno się przechowują. Muszą być więc składowane
w optymalnych warunkach termiczno-wilgotnościowych, aby zminimalizować straty
ilościowe i jakościowe podczas przechowywania.