Pełny tekst(9,2 MB) - Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa w ...

218
Stefan Pruszyński
Analizując sytuację nauki w zakresie ochrony roślin i jej obecny stan należy podkreślić:
· brak koordynacji badań;
· niedostosowaną do założeń i obowiązków statutowych instytutów resortowych
ocenę parametryczną prowadzoną przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa
Wyższego;
· bardzo niskie nakłady na naukę. Jest to szczególnie niekorzystna sytuacja dla
nauk rolniczych, które mają rozproszonego odbiorcę (w większości krajów
świata są finansowane w całości z budżetu państwa). Sytuację w Polsce
pogarsza fakt braku silnych finansowo zakładów produkujących na rzecz rolnictwa,
zakładów przetwórczych lub zrzeszeń producentów, które byłyby zainteresowane
zlecaniem badań. Wprowadzenie programów wieloletnich jest
bardzo zasadne i potrzebne, ale należy pamiętać, że w ramach tych programów
nie są finansowane badania podstawowe, a tylko w bardzo ograniczonym
zakresie badania stosowane.
Słabą stroną obecnej ochrony roślin w Polsce jest doradztwo z tego zakresu. Do
roku 1995 roku funkcje doradcze w zakresie ochrony roślin pełnili pracownicy Wojewódzkich
Stacji Kwarantanny i Ochrony Roślin, natomiast Ośrodki Doradztwa Rolniczego
tradycyjnie związane z Instytutem Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa były
bardziej zaangażowane w zwalczanie chwastów, a w bardzo małym stopniu w ochronę
upraw przed chorobami i szkodnikami.
Powołanie Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin – w skład której weszli pracownicy
Stacji Kwarantanny i Ochrony Roślin – spowodowało, że podjęli oni nowe formy
działalności, głównie kontrolnej. Działalności doradczej nie przejęły Ośrodki Doradztwa
Rolniczego ze względu na brak przygotowania, trudny okres ekonomiczny oraz
konieczność pomocy rolnikom w ich dostosowaniu się do przepisów Unii Europejskiej.
Tylko w niektórych województwach, w tym w wielkopolskim, Ośrodki Doradztwa
Rolniczego podjęły inicjatywę dodatkowego przeszkolenia swych pracowników
w tematyce ochrony roślin. Pewną nadzieję należy wiązać z nowo wprowadzanym
systemem dopłat za doradztwo, co może skutkować rozwojem nowych form doradztwa,
np. prywatnego.
Nowy system dystrybucji środków ochrony roślin spowodował znaczne zwiększenie
aktywności (w tym doradczej) producentów środków ochrony roślin. Organizowane
Dni Pola, doświadczenia demonstracyjne i szkolenia są bardzo ważnym elementem
doradztwa i upowszechnienia wiedzy z zakresu ochrony roślin i nowoczesnych
technologii produkcji, jednakże w większym stopniu dotyczą one produktów
konkretnej firmy. Szerzej sytuację w doradztwie z zakresu ochrony roślin omówił Pruszyński
(59), określając miejsce i znaczenie poszczególnych jednostek w tym procesie.