<strong>Raport</strong> o <strong>funkcjonowaniu</strong> <strong>polskiego</strong> <strong>rynku</strong> <strong>finansowego</strong> w ujęciu międzysektorowymmule <strong>rynku</strong> regulowanego i alternatywnego systemu obrotu – przeznaczone dlaklientów detalicznych oraz dwa analogiczne rynki, przeznaczone dla klientówhurtowych.Towarzystwa Funduszy InwestycyjnychNa koniec 2010 r. w Polsce działało 50 Towarzystw Funduszy Inwestycyjnych.Liczba funduszy inwestycyjnych ogółem wynosiła 417, a wartość ich aktywównetto 121,8 mld zł. Fundusze inwestycyjne działać mogą, zgodnie z polskim prawem,w formie funduszy inwestycyjnych otwartych, specjalistycznych funduszyinwestycyjnych otwartych lub funduszy inwestycyjnych zamkniętych. Na koniecroku 2010 na <strong>rynku</strong> polskim działalność prowadziły następujące fundusze:• 71 funduszy inwestycyjnych otwartych o aktywach netto w wysokości 69,3 mld zł.Posiadały one lokaty na poziomie 74,3 mld zł, z czego 33,1 mld zł zainwestowanebyło w akcje, a 36,4 mld zł w instrumenty dłużne. Kolejną pod względem wielkościlokatą w bilansie tej grupy funduszy były tytuły uczestnictwa emitowane przezinstytucje wspólnego inwestowania mające siedzibę za granicą (2,5 mld zł).• 47 specjalistycznych funduszy inwestycyjnych otwartych o aktywach netto27,6 mld zł. Lokaty tej grupy wynosiły 27,2 mld zł – 8,6 mld zł w postaci akcji,14,2 mld zł w formie dłużnych papierów wartościowych, a także jako tytułyuczestnictwa o wartości 3,2 mld zł.• 299 funduszy inwestycyjnych zamkniętych o aktywach netto 24,9 mld zł. Lokatyw ich przypadku wyniosły 24,2 mld zł, z czego 15,1 mld zł jako akcje,1,7 mld zł jako dłużne papiery wartościowe i 1,8 mld zł jako tytuły uczestnictwa.Ponadto w bilansach FIZ występują pozycje, których brak w funduszachotwartych: udziały w spółkach z o.o. (1,7 mld zł), weksle (1,4 mld zł) i wierzytelności(1 mld zł). W tej grupie funduszy większy (w porówaniu do FIO i SFIO)jest udział depozytów w portfelu (1 mld zł).TowarzystwaFunduszyInwestycyjnychzarządzająfunduszamiinwestycyjnymiRysunek 69. Liczba i wartość aktywów netto funduszy inwestycyjnychLiczba funduszy inwestycyjnychWartość aktywów netto (mld zł)Źródło: GUS, UKNF. Dane za 2011 rok dotyczą stanu na koniec I kwartału.Komisja Nadzoru Finansowego91
Materiały i opracowania Urzędu Komisji Nadzoru FinansowegoZamknięte funduszeinwestycyjnesą tworzonedo realizacjiokreślonych strategiiinwestycyjnychSpośród krajowychpodmiotówinstytucjonalnychfunduszeinwestycyjnesą najbardziejaktywnymiuczestnikami <strong>rynku</strong>akcjiFundusze inwestycyjne zamknięte są tworzone dla realizacji określonych strategiiinwestycyjnych. Zgodnie z prawem, formę zamkniętą muszą mieć funduszesekurytyzacyjne i nieruchomości, ale w tej formie tworzone są również m.in. funduszeakcyjne, dłużne, czy aktywów niepublicznych. 48Fundusze inwestycyjne dominują wśród krajowych uczestników <strong>rynku</strong> akcji. Odpowiadałyone w latach 2007-2009 za, odpowiednio, 44%, 38%, 41% obrotówgenerowanych przez polskie instytucje finansowe, a w pierwszej i drugiej połowie2010 r. – odpowiednio za 44% i 37% obrotów. Zmniejsza się natomiast udział funduszyinwestycyjnych w obrotach dotyczących kontraktów terminowych – z 34%w 2007 r. do 17% w 2010 r. Podobna sytuacja ma miejsce na <strong>rynku</strong> opcji. Tuudział funduszy inwestycyjnych spadł z 12% w 2007 r. do 5% w drugiej połowie2010 r.Można zaobserwować, że saldo nabyć i umorzeń jednostek uczestnictwa funduszyinwestycyjnych jest skorelowane z koniunkturą na <strong>rynku</strong> akcji. Szczególnieznaczące spadki wartości aktywów netto funduszy inwestycyjnych w ostatnichlatach miały miejsce w ostatnim kwartale roku 2007, kiedy inwestorzy ograniczyliliczbę posiadanych jednostek funduszy inwestycyjnych. Największe saldoumorzeń przypadło na kwartał, w którym wartość indeksu WIG20 obniżyła sięo 13,7% (przy najwyższym dziennym spadku o 6,7%). W ciągu I kw. 2008 r. umorzeniaprzewyższyły saldo jednostek nabywanych o 14 mld zł. Łączna wartośćaktywów netto funduszy spadła w tym kwartale o 25,5 mld zł.Ujemne saldonabyć i umorzeńna <strong>rynku</strong> funduszyinwestycyjnychutrzymywało siędo października2008 r.Aż do października 2008 r. bilans miesięcznych przepływów z tytułu nabyć i umorzeńpozostawał ujemny, zmianę tego trendu przyniósł dopiero następny miesiąc.Od tego czasu fundusze notują nieznacznie więcej nabyć niż umorzeń jednostek(poza okresem styczeń – kwiecień 2009 r., czerwiec 2010 r. i styczeń 2011 r.).W pierwszych czterech miesiącach roku 2011 przepływy netto funduszy były stosunkowoniewielkie, nieprzekraczające 0,5 mld zł miesięcznie.Udział w krajowym<strong>rynku</strong> funduszyzagranicznych jestniewielkiSektor funduszy zagranicznych działających na zasadzie jednolitego paszportueuropejskiego i notyfikowanych na terytorium Polski nie stanowi znaczącej częścikrajowego sektora funduszy inwestycyjnych. Do dnia 30 czerwca 2010 r. dorejestru wpisanych zostało łącznie 76 funduszy, notyfikacją objętych zostało 778subfunduszy. Wartość tytułów uczestnictwa funduszy zagranicznych zbytych naterytorium Polski na koniec pierwszej połowy 2010 r. wynosiła 2,1 mld zł, costanowi około 2% sumy aktywów netto funduszy polskich i zagranicznych. Nawielkość aktywów zgromadzonych na terytorium Polski przez zagraniczne funduszeinwestycyjne kluczowy wpływ ma saldo wpłat i wypłat, które było dodatniei wyniosło 268 mln zł, przy wzroście aktywów o 347 mln zł. 4948Rynek funduszy inwestycyjnych zamkniętych w Polsce, opracowanie przygotowanie przez AnalizyOnline dla IZFA, Warszawa, marzec 2010, s. 4.49Materiał informacyjny na temat zbywania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej tytułów uczestnictwaemitowanych przez fundusze zagraniczne w okresie od 1 stycznia do 30 czerwca 2010 r.,UKNF, Warszawa, październik 2010.92